Bà Hoa (sống tại TP.HCM) thẫn thờ nhìn lên trần nhà phòng khám phụ sản. Ngay cạnh bà là cô con gái mới tuổi 15, đôi mắt ráo hoảnh, bình thản. Cô bé mang thai đã hơn 16 tuần, chiếc bụng bắt đầu lấp ló sau lớp áo.

Hai lần lên bàn mổ sinh và đón con chào đời, chưa bao giờ người phụ nữ nghĩ đến ngày chính mình đưa con gái trở lại phòng khám này, nơi bà “nhờ cậy” bác sĩ chấm dứt thai kỳ cho con gái.

Nỗi đau của người mẹ

Người được bà Hoa “nhờ cậy” là tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Hữu Trung, giảng viên bộ môn Phụ sản, Đại học Y dược TP.HCM, Trưởng khoa Phụ sản, Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM cơ sở 2. Bà Hoa từng là sản phụ được bác sĩ Trung đỡ sinh đứa con thứ 2 nhiều năm về trước.

Tuy nhiên, cũng chính hành lang phòng khám này, người phụ nữ dắt con gái đến để nhờ bác sĩ Trung tư vấn “xử lý hậu họa”.

Con gái bà Hoa mang thai 16 tuần. Cô bé vô tư quan hệ với bạn trai dẫn đến có thai nhưng người mẹ không hay biết. Mãi đến khi bụng đã bắt đầu lớn, con gái thành thật thú nhận và “cầu cứu”, bà Hoa như chết lặng.

Theo nhìn nhận của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Việt Nam cũng là một trong 5 nước có tỷ suất nạo phá thai cao nhất thế giới. Ảnh: Pexels.

“Khi vào phòng khám bệnh, người mẹ trình bày câu chuyện rành mạch theo câu hỏi của bác sĩ. Bà không khóc nhưng trong ánh mắt hiện rõ nét buồn buồn, ray rứt”, bác sĩ Nguyễn Hữu Trung kể lại.

Không phải lần đầu tiếp nhận “thai phụ nhí” trong tình cảnh này, bác sĩ Trung vẫn giữ nét bình tĩnh, vừa nhẹ nhàng khai thác tiền sử của cô bé, vừa an ủi người mẹ.

Con gái bà Hoa có bạn trai học cùng trường, học cùng lớp. Sau khi biết mang thai, cô bé không báo cho bạn trai mà tìm đến mẹ đầu tiên.

Bà Hoa cho biết sau khi nghe con gái thông báo mang thai, người phụ nữ đã tức tốc đưa con đến gặp bác sĩ Trung. Tuy nhiên, vị bác sĩ khuyên bà đưa con đến 2 bệnh viện chuyên khoa ở TP.HCM là Bệnh viện Từ Dũ hoặc Bệnh viện Hùng Vương để được tư vấn. Để càng lâu, thai lớn hơn, việc can thiệp các thủ thuật càng có nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe và tương lai sản khoa của nữ sinh.

Ông thông tin tại TPHCM thì chỉ có 2 bệnh viện chuyên khoa này có thể thực hiện chấm dứt thai kỳ với thai to, thai lớn”, bác sĩ Trung nói.

Nghe lời khuyên của bác sĩ, bà Hoa đưa con gái ra về. Cái thai cũng được xử lý để con gái tiếp tục việc học. Thai 16 tuần không thể dùng thuốc đình chỉ thai như những trường hợp thai nhỏ hơn 7 tuần.

Do đó, con gái bà Hoa buộc phải can thiệp bằng cách sử dụng thuốc phối hợp với một số thủ thuật ngoại khoa. Trường hợp này khá phức tạp và có thể ảnh hưởng đến việc sinh nở của bé về sau nên bé cần nhập viện vài ngày để theo dõi sức khỏe.

Sau thủ thuật, trong khi nữ sinh lớp 10 vẫn hồn nhiên như đứa trẻ to xác, bà Hoa nghẹn nghèo như vừa trải qua cơn ác mộng.

Kiến thức tình dục nửa vời

N. học lớp 10, có bạn trai cùng lớp. Cả hai phát sinh quan hệ tình dục nhiều lần nhưng không dùng biện pháp phòng tránh. Khi thấy cơ thể ngày càng khác lạ, mệt nhiều hơn và nôn ói, cô bé mua que thử thai về và tự thử thai.

Que thử thai hiển thị 2 vạch mờ. Vạch mờ này khiến cô bé mơ hồ không xác định được đã mang thai hay không. Tuy nhiên, vô tư không nghĩ ngợi, nữ sinh vứt phăng chiếc que 2 vạch vào thùng rác và tiếp tục sinh hoạt như bình thường.

Cho đến nhiều tuần sau đó, khi có triệu chứng nôn ói nhiều và bụng to hơn, nữ sinh mới nói với mẹ. Bà Hoa tức tốc đưa con gái đi khám, con gái lúc này đã mang thai 16 tuần.

TS.BS Nguyễn Hữu Trung, giảng viên bộ môn Phụ sản, Đại học Y dược TP.HCM, Trưởng khoa Phụ sản, Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM cơ sở 2. Ảnh: BSCC.

“Điều ngạc nhiên là khi trò chuyện với nữ sinh này, cô bé biết rõ kiến thức tình dục và sức khỏe sinh sản, nhà trường cũng có dạy. Bé biết dấu hiệu của người mang thai nhưng khi test 2 vạch, bé không biết chia sẻ hay hỏi ý kiến ai để làm gì tiếp theo, vậy là phớt lờ mọi chuyện đến khi vỡ lẽ, không thể giấu được”, bác sĩ Trung chia sẻ với Zing.

Tuy nhiên, điều khiến vị bác sĩ ám ảnh là cô bé bình tĩnh trả lời rành rọt từng câu hỏi của bác sĩ, không sợ hãi. “Cô bé gần như không biểu hiện có gì lo lắng, chỉ muốn giải quyết xong ‘cục nợ’ đi chứ không hề nghĩ rằng bản thân sắp hủy bỏ một sinh linh”, ông nói thêm.

Điều may mắn là nữ sinh lựa chọn chia sẻ với mẹ đầu tiên, hơn là cùng bạn trai đi giải quyết ở một cơ sở không an toàn.

Tái khám sau khi làm thủ thuật đình chỉ thai, sức khỏe và tâm lý của nữ sinh ổn. Bác sĩ Trung dành nhiều thời gian trò chuyện, tư vấn cách tránh thai đúng cách để tránh mang thai ngoài ý muốn về sau.

“Tôi nói gì bé cũng vâng dạ, gật đầu. Hy vọng đây là bài học lớn cho cô bé”, bác sĩ Trung chia sẻ.

Theo Vụ Sức khỏe Bà mẹ và Trẻ em, Bộ Y tế, mỗi năm nước ta có khoảng chừng 250.000 – 300.000 ca nạo phá thai được báo cáo giải trình chính thức.

Trong đó, khoảng 20-30% những ca phá thai là phụ nữ chưa kết hôn và 60-70% là sinh viên, học viên, hầu hết ở độ tuổi 15-19.

Theo nhìn nhận của Tổ chức Y tế Thế giới, WHO, tỷ suất nạo phá thai độ tuổi vị thành niên ở Việt Nam cao trong những nước khu vực Đông Nam Á. Ngoài ra, Việt Nam cũng là một trong 5 nước có tỷ suất nạo phá thai cao nhất thế giới.

Tiến sĩ Nguyễn Hữu Trung nhìn nhận những năm gần đây, người trẻ, đặc biệt được tiếp cận chuyện tình dục khá cởi mở trên nhiều nguồn thông tin, cả Internet lẫn giáo dục từ nhà trường.

"Chúng ta nói rất nhiều về các phương pháp tránh thai, từ bao cao su, thuốc ngừa thai hàng ngày, đặt vòng... tuy nhiên, điều thiếu sót là trẻ vị thành niên chưa được tư vấn một cách đầy đủ về việc lựa chọn biện pháp tránh thai phù hợp trong từng hoàn cảnh cụ thể", bác sĩ Trung nói. 

Ông ví dụ đối với bao cao su, khi cả hai không dùng, phụ nữ nên chủ động sử dụng thuốc tránh thai hàng ngày hoặc thuốc tránh thai khẩn cấp. Với trẻ vị thành niên đang tuổi đến trường, nếu ngại uống thuốc tránh thai hàng ngày, các em vẫn có thể cấy que tránh thai. Phương pháp này vẫn an toàn cho tuổi vị thành niên (lớn hơn 15 tuổi).

Trường hợp không quan hệ tình dục thường xuyên, các em có thể cân nhắc thuốc tránh thai khẩn cấp để tự bảo vệ. Mặc dù vậy, phương pháp này không mang hiệu quả ngừa thai tuyệt đối và thường có tác dụng như kinh nguyệt bất thường, rong huyết.

"Người thân thiết, ở cạnh trẻ thường xuyên cần kết nối, tạo cho các em sự tin tưởng. Thẳng thắn hỏi kỹ vấn đề sinh hoạt tình dục ra sao, mối quan hệ yêu đương thế nào, từ đó tư vấn cho các em dùng phương pháp tránh thai phù hợp nhất", bác sĩ Trung khuyên.