Mũi chó nhạy cảm hơn mũi người gấp nghìn lần. Chúng thậm chí ngửi được cả sự căng thẳng của chúng ta. Ảnh: Shutterstock.

Deborah Debes, chuyên gia về hành vi của chó, người điều hành dịch vụ huấn luyện chó DogManGoWoof ở Hong Kong (Trung Quốc), cho biết khứu giác của chó nhạy đến mức chỉ cần ngửi thôi chúng có thể biết được khi nào chủ nhân về nhà dù chúng ta chưa hề bước chân vào cửa.

Cô cho biết mũi chó thính gấp nghìn lần mũi người vì chúng có tới 300 triệu thụ thể khứu giác, trong khi con người chỉ có 5-6 triệu. Ở chó, vùng não liên quan đến cảm nhận mùi hương lớn hơn 40 lần so với con người.

Khứu giác đáng kinh ngạc của chó

Khả năng siêu nhiên của loài vật này được con người tận dụng để hỗ trợ tìm kiếm thuốc cấm, vũ khí, ngà voi, người và thi thể mất tích. Khứu giác tuyệt vời của chó thúc đẩy tiến sĩ Clara Wilson, nhà tâm lý học động vật tại Đại học Queen’s Belfast, Bắc Ireland, nghiên cứu sâu hơn về lĩnh vực này.

Nhà tâm lý học động vật, tiến sĩ Clara Wilson chụp cùng chú chó Leon. Ảnh: Đại học Queen’s Belfast.

Mới đây, cô thực hiện một nghiên cứu để kiểm tra xem liệu chó có đánh hơi được sự căng thẳng của con người không. Nghiên cứu có sự tham gia của những chú chó có thể ngửi được tình trạng sức khỏe con người như ung thư, bệnh Parkinson, Covid-19.

Chuyên gia Debes đã từng chứng kiến chuyện này. Một khách hàng của cô Debes mắc ung thư vú nhưng mãi cho đến khi chú chó cứ liên tục ngửi một bên ngực của vị khách đó, cô ấy mới biết mình bị bệnh.

Cô Debes cho biết thêm: "Chó cũng có thể dùng khứu giác để nhận biết khi nào chúng ta bị tổn thương. Chúng sẽ cố gắng liếm vết thương để giúp chúng ta lành thương nhanh hơn. Lúc tôi bị gãy cổ tay, trước khi đến bệnh viện để chụp X-quang, chú chó lai mà tôi cứu trước đây đã liếm tay tôi".

Quá trình nghiên cứu

Kết quả nghiên cứu của tiến sĩ Wilson và đồng nghiệp cho thấy chó có thể xác định tình trạng tâm sinh lý của con người. Họ cho người tham gia làm một nhiệm vụ căng thẳng. Sau đó, họ thu thập mẫu mồ hôi và hơi thở của người tham gia rồi để cho những chú chó ngửi. Nhóm nghiên cứu phát hiện chó thực sự đánh hơi được sự căng thẳng từ những mẫu trên.

Trong cơ thể một người bị căng thẳng cấp tính, các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi phát ra từ hơi thở và/hoặc mồ hôi sẽ thay đổi. Chó có thể phát hiện những thay đổi đó.

Soot là một trong những chú chó tham gia vào nghiên cứu. Tất cả chú chó đều phát hiện chính xác mẫu mồ hôi và hơi thở của người bị căng thẳng. Ảnh: Đại học Queen’s Belfast.

Trong mỗi phiên thử nghiệm, mỗi chú chó được đưa cho 2 mẫu của cùng một người: Một mẫu được lấy khi người đó thư giãn, mẫu còn lại được lấy khi họ gặp căng thẳng. Cứ 4 phút, các chú chó sẽ phải ngửi mẫu mới. Tất cả chú chó đều phát hiện mẫu căng thẳng một cách chính xác.

Tiến sĩ Wilson nói: "Nghiên cứu này chứng minh chó có thể phát hiện sự căng thẳng của con người mà không cần bất kì hình ảnh hay đoạn âm thanh nào".

Chó ngửi được cả nỗi sợ của chúng ta. Loài vật này cũng có thể phát hiện các tín hiệu hóa học khi một người bị động kinh sắp co giật. Vào lúc đó, chúng sẽ sủa để cảnh báo.

Cô Debes nói: "Điều này giúp tăng mức độ tin cậy và sức khỏe tổng thể của những người bị co giật". Cô Wilson cho biết chó cũng có thể đánh hơi được khi nào lượng đường huyết của bệnh nhân mắc tiểu đường tăng hay giảm.

Giá trị của nghiên cứu

Kết quả nghiên cứu của tiến sĩ Wilson rất hữu ích trong việc huấn luyện chó để phát hiện chứng lo âu và hậu chấn tâm lý (PTSD). Cô Debes cho rằng việc này sẽ giúp quá trình điều trị bệnh tâm lý tiến triển hơn trong tương lai.

Hiện tại, những chú chó hỗ trợ cho người mắc PTSD đang được đào tạo để tìm kiếm các dấu hiệu của sự lo lắng như khóc hoặc tự làm hại bản thân. Chó sẽ phản ứng lại bằng cách dựa người vào chủ nhân hoặc thậm chí sử dụng bàn chân của chúng để ngăn chủ tự làm hại.

Phát hiện chó có thể ngửi thấy sự căng thẳng sẽ khiến việc huấn luyện chó hỗ trợ người bị PTSD được cải thiện.

Cô Debes cho biết: "Ví dụ, chó được dạy rằng ngay khi ngửi được sự căng thẳng từ chủ nhân, chúng sẽ dụi vào người chủ để an ủi, thậm chí lấy thuốc cho chủ, thay vì chờ đợi những dấu hiệu căng thẳng được bộc lộ ra ngoài".

Deborah Debes, chuyên gia về hành vi của chó, cho biết phát hiện việc chó ngửi được sự căng thẳng sẽ cải thiện quá trình huấn luyện chó để trợ giúp người bệnh PTSD. Ảnh: Deborah Debes.

Sau khi đồng hành cùng những chú chó dịch vụ, bệnh nhân mắc PTSD có cải thiện về mặt tinh thần vì họ luôn nhận được sự an ủi của chú chó trong lúc lo âu. Đồng thời, họ cũng cải thiện về mặt thể chất do chó giúp giảm số lần bệnh nhân tự làm hại.

Chó đem lại rất nhiều lợi ích cho người mắc PTSD

Cô Debes giải thích lý do cho hành vi bảo vệ của những chú chó rằng chó sẽ bảo vệ đàn của nó và cả những người nó yêu quý. Chúng cũng không phán xét khi chủ nhân đang chật vật trong hoàn cảnh nào đó.

Chính thái độ hoàn toàn không phán xét này - thứ mà không phải con người nào cũng có - giúp người bệnh tự tin và cởi mở hơn với những người khác.

Bản chất bảo vệ của chó mang lại lợi ích cho người mắc PTSD ngay cả khi ở môi trường bên ngoài. Đôi khi, người bệnh bị kích động bởi những thứ bất ngờ và nguy hiểm, các chú chó có thể xác định điều nguy hiểm đó và giúp chủ tránh rơi vào hoảng loạn.

Chó tương tác với chủ nhân khiến sức khỏe tổng thể của người bệnh tốt lên. Ảnh: Shutterstock.

Theo cô Debes, chó cũng giúp chúng ta ít gặp ác mộng hơn. Bệnh nhân PTSD thường chật vật với những cơn ác mộng. Những chú chó được huấn luyện để cảnh giác với dấu hiệu nguy hiểm vào ban đêm. Do đó, sự hiện diện của chúng trong phòng ngủ giúp chủ cảm thấy an tâm và ngủ ngon hơn.

Không chỉ phát hiện được cơn hoảng loạn của người mắc PTSD, co giật và nhiều bệnh tật khác, những người bạn đồng hành 4 chân của chúng ta cũng cung cấp liệu pháp điều trị. Chúng tương tác với chủ trong thời gian dài và giúp cải thiện sức khỏe của người bệnh.

Nựng thú cưng tốt cho não bộ của bạn Nghiên cứu gần đây cho thấy cưng nựng động vật sống có thể giúp kích thích não bộ, góp phần phục hồi chức năng thần kinh. 21:32 8/10/2022