Anh Lê Thành Công - Phó tổng giám đốc Tổng công ty Giải pháp Doanh nghiệp (Viettel Solutions) - và đồng đội là những người Việt đầu tiên vượt qua bài kiểm tra khó nhất trong các bài đo lường nhận diện khuôn mặt của Viện Tiêu chuẩn và Công nghệ Quốc gia Mỹ (NIST). Đây không chỉ là thành công của riêng Viettel Solutions, mà còn đánh dấu bước tiến lớn trong hành trình đưa tên tuổi công nghệ Việt vươn tầm thế giới.

Bước đầu trong hành trình vươn ra thế giới

- Công nghệ nhận diện khuôn mặt “đạt tiêu chuẩn Mỹ” được Viettel Solutions cho ra đời trong hoàn cảnh nào và nhằm mục tiêu gì?

- Nhắc đến nhận diện khuôn mặt, trên thế giới và ngay chính tại Việt Nam cũng đã có nhiều công ty thực hiện rồi. Bắt tay vào làm, chúng tôi đặt câu hỏi rằng ai, hay quy chuẩn nào có khả năng chứng thực các công nghệ nhận diện khuôn mặt trên thị trường. Từ thắc mắc đó, chúng tôi tìm tới các công ty hàng đầu thế giới trong lĩnh vực này để xem công nghệ của họ được chứng thực bằng cái gì.

Sau quá trình xem xét ấy, Viettel Solutions nhận thấy Viện Tiêu chuẩn và Công nghệ Quốc gia Mỹ (NIST) có những bài kiểm tra để xác thực tiêu chuẩn được cả thế giới công nhận. Từ đó, chúng tôi quyết tâm đạt được chứng thực của NIST với mong muốn sản phẩm của người Việt có thể cạnh tranh với các sáng kiến trên toàn cầu.

Nhóm nghiên cứu của anh Lê Thành Công (Viettel Solutions) vượt qua bài kiểm tra của Viện Tiêu chuẩn và Công nghệ Quốc gia Mỹ (NIST).

- Việc vượt qua bài kiểm tra khó nhất trong các bài đo lường nhận diện gương mặt của Viện Tiêu chuẩn và Công nghệ Quốc gia Mỹ có ý nghĩa như thế nào với một giải pháp “make in Vietnam”?

- Việc vượt qua bài kiểm tra khó nhất này góp phần khẳng định rằng các sản phẩm Việt Nam có khả năng cạnh tranh với giải pháp mà các doanh nghiệp hàng đầu thế giới cung cấp. Đó là động lực không chỉ cho riêng chúng tôi, mà cho nhiều kỹ sư Việt Nam khác.

Thứ hai, nó cũng góp phần khẳng định khả năng nghiên cứu và làm chủ công nghệ của Viettel Solutions với sứ mệnh tiên phong, chủ lực kiến tạo số. Vượt qua bài kiểm tra là sự chứng thực cho năng lực công nghệ và năng lực nghiên cứu của chúng tôi.

Nhận diện khuôn mặt là một trong các lĩnh vực nghiên cứu của Viettel Solutions và được tổng công ty tán thưởng. Điều này tạo động lực để những đội nghiên cứu trong lĩnh vực khác cũng tự tin vươn lên, đạt được những thành tựu tương tự.

Vượt qua bài kiểm tra của NIST góp phần khẳng định sản phẩm Việt Nam có thể tương đương với giải pháp từ các doanh nghiệp hàng đầu thế.

Lê Thành Công, Phó TGĐ Viettel Solutions

- Trong quá trình mang sản phẩm đi dự thi, các kỹ sư của Viettel Solutions đã đặt kỳ vọng gì vào kết quả?

- Thời điểm quyết định dự thi, chúng tôi không ai dám khẳng định điều gì. Mục tiêu ban đầu chỉ là vượt qua được bài kiểm tra. Sau đó, với mong muốn của ban lãnh đạo, chúng tôi xác định đã tham gia thì sản phẩm phải có chất lượng tương đương với những công ty hàng đầu thế giới.

Dẫu quyết tâm lớn, chúng tôi vẫn không thể phủ nhận thực tế rằng toàn bộ thành viên trong nhóm chưa từng được tiếp xúc với một bài kiểm tra ở cấp độ quốc tế như vậy. Sau đó, chúng tôi lại nghe câu chuyện của những doanh nghiệp khác từng nộp hồ sơ để kiểm tra, có doanh nghiệp vượt qua, có nơi lại trượt. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất là chúng tôi đã giúp mọi người cùng tự tin chinh phục thách thức chưa từng có này.

Khẳng định năng lực của công nghệ "make in Vietnam"

- Hiện tại, Viettel Solutions là doanh nghiệp đầu tiên vượt qua các tiêu chí khắt khe của NIST, trở thành nhà cung cấp nhận diện khuôn mặt FRVT 1:N duy nhất tại Việt Nam. Là người trong cuộc, anh cảm thấy sao về thành tựu này?

- Đây là thành công cho bài toán 1:N, liên quan tới định danh. Bài đầu tiên của NIST là bài toán 1:1, đơn giản chỉ dành cho việc xác thực, chẳng hạn như eKYC.

Còn định danh 1:N khó hơn nhiều so với bài toán 1:1. là công nghệ có thể vừa có thể tìm ra một người trong một không gian lớn, chẳng hạn như ở biên giới, sân bay… và ngay lập tức có thể định danh được người đó là ai. Vượt qua bài kiểm tra là thành quả cho sự nỗ lực cùng sự tìm tòi, nghiên cứu không ngừng của các thành viên Viettel Solutions.

- Anh nhận thấy nhóm phát triển đã gặp phải những khó khăn như thế nào và rút ra bài học gì từ lần tham gia này?

- Cả 1:1 lẫn 1:N thì chúng tôi đều gặp những khó khăn riêng, vì nó liên quan tới khả năng nghiên cứu công nghệ và tính cân bằng tiêu chuẩn bài thi. Qua bài thi của NIST, chúng tôi đã học được rất nhiều.

Chúng tôi có 3 tháng để phát triển, đảm bảo hiệu năng, tối ưu tài nguyên và phù hợp với những tiêu chí mà NIST đưa ra trong bài đánh giá.

Lê Thành Công, Phó TGĐ Viettel Solutions

Chẳng hạn, nếu sở hữu thuật toán tốt nhưng thời gian xử lý lâu thì cũng không thành công. Ví như một bài toán truy tìm tội phạm. Nếu thuật toán phát hiện có độ chính xác cao nhưng thời gian lâu thì khi chúng ta định danh được tội phạm, người đó đã không còn ở vị trí cũ nữa.

Trong quá trình nghiên cứu, có những thành viên làm chủ thuật toán nhưng thời gian xử lý lâu, tốn tài nguyên thì đưa vào bài test của NIST cũng không được đánh giá cao. Vì thế, chúng tôi phải thay đổi nhiều thứ để tối ưu sản phẩm dự thi.

Ban đầu chúng tôi dùng ngôn ngữ Python chuyên về khoa học dữ liệu. Sau đó, chúng không đạt được hiệu năng của NIST nên buộc phải chuyển sang ngôn ngữ C, gần với ngôn ngữ máy hơn. Đó là những chuyển đổi căn bản.

Bên cạnh đó, nhóm cũng phải vượt qua các rào cản múi giờ, tương tác hay áp lực “đã bắt đầu thì phải đi nhanh”. NIST cũng chỉ đánh giá một tháng một lần nên cần tính toán để hoàn thiện trong đúng chu kỳ đánh giá của họ.

Giải pháp được hoàn thiện vỏn vẹn trong 3 tháng. Thực tế, công nghệ này chúng tôi đã nghiên cứu lâu rồi nhưng 3 tháng đó là thời gian nhóm phát triển hiệu năng, tối ưu tài nguyên và phù hợp với những tiêu chí mà NIST đưa ra.

Thúc đẩy tự chủ công nghệ của người Việt

- Nằm trong top 5% giải pháp xuất sắc với hạng mục Visa Kiosk, công nghệ này đủ khả năng giải các bài toán như tìm người lạc, giám sát và hỗ trợ hải quan… Tại Việt Nam, chúng ta đã có thể khai thác được những tính năng này hay chưa?

- Visa Kiosk là tệp có 1,6 triệu ảnh từ các dân tộc khác nhau, có tính đa sắc tộc. Nó có thể rất phù hợp cho Việt Nam với các bài toán như kiểm soát sân bay, biên giới, các bài toán du lịch… Thông qua đó, chúng ta có thể tìm kiếm, phát hiện ra đối tượng nằm trong danh sách truy nã hay danh sách đen. Trong du lịch, nhóm người có hành vi xấu ở khu vực này cũng có thể được cảnh báo cho khu vực khác.

Hiện tại, ứng dụng này đang được áp dụng ở Viettel cho Trung tâm Điều hành thông minh. Nó cũng có thể phục vụ bài toán truy xuất, nhận dạng, phát hiện tội phạm. Sắp tới, Viettel Solutions sẽ triển khai các dự án liên quan tới bảo vệ biên giới, kiểm soát xuất nhập cảnh.

Nếu không làm chủ được công nghệ, một ngày nào đó chúng ta có thể rơi vào tình trạng bong bóng.

Lê Thành Công, Phó TGĐ Viettel Solutions

Công nghệ này không phải là mới nhất ở Việt Nam. Tuy nhiên, chúng tôi đã được chứng nhận về độ chính xác thông qua các tiêu chuẩn của Mỹ, đảm bảo sản phẩm tốt về chất lượng. Ngoài ra, Viettel Solutions cũng hướng tới xây dựng các sản phẩm được chứng thực, từ đó tạo ra những sản phẩm xứng tầm, không chỉ cạnh tranh trong nước mà còn với các giải pháp hàng đầu trên thế giới.

- Với thành công này, giải pháp về nhận diện khuôn mặt của Viettel Solutions có thể được định vị ra sao trên bản đồ thế giới?

- Thực tế, công nghệ chỉ là một phần của sản phẩm. Công nghệ giúp xây dựng được sản phẩm tốt. Nếu muốn sản phẩm đi tới đích cuối, phải có đầy đủ hệ thống kèm theo, chẳng hạn camera tại các điểm nóng để phát hiện dấu vết đối tượng, hay bộ dữ liệu lớn để nhận diện đối tượng… Đó là chìa khóa để giải pháp trở nên toàn diện và có thể ứng dụng hiệu quả.

Với công nghệ hiện hữu và kết quả đánh giá bởi NIST, chúng tôi định vị mình nằm trong top 30 nhà cung cấp hàng đầu, đủ năng lực cạnh tranh với giải pháp từ các doanh nghiệp lớn trên thế giới. Chứng nhận chuẩn Mỹ giúp sản phẩm của Viettel đủ tự tin bước ra thế giới chứ không còn nói suông.

- Ngoài các ứng dụng về an ninh, Viettel Solutions sẽđưa giải pháp này phục vụ đời sống hàng ngày như thế nào?

- Chúng tôi dự kiến triển khai hệ thống ở lối ra vào công sở, tòa nhà, đơn vị để phát hiện người mới. Ngoài ra, nó cũng giúp nhận diện khách quen, để khách hàng cảm thấy mình được chào đón hơn. Qua đó, lực lượng an ninh cũng đỡ vất vả hơn khi biết khách đã từng tới.

Anh Lê Thành Công định vịgiải pháp về nhận diện khuôn mặt củaViettel Solution ở top 30 nhà cung cấp hàng đầu.

Ngoài ra, công nghệ này cũng giúp nâng cao năng lực cạnh tranh của một giải pháp “make in Vietnam”. Nó phù hợp với mục tiêu tiến tới làm chủ công nghệ của Viettel Solutions và Viettel. Nếu không làm chủ được, một ngày nào đó chúng ta có thể rơi vào tình trạng bong bóng.

Ví dụ, có nhiều doanh nghiệp Việt phát triển trên các nền tảng của nước ngoài như Google chịu ảnh hưởng nặng khi đối tác này thay đổi chính sách. Hiện tại, trao đổi công nghệ đang diễn ra khá đơn giản nhưng về tương lai rất khó đoán. Người Việt cần có nhiều sản phẩm tự chủ công nghệ hơn nữa để khẳng định vị thế trên trường quốc tế.