Hình ảnh từ trên không cho thấy lũ lụt ở Beledweyne, miền Trung Somalia, nơi sông Shabelle đã vỡ bờ. Ảnh: Nuur Mohamed/Guardian.

Jamal Ali Abdi từng chứng kiến lũ lụt thảm khốc ở thị trấn Beledweyne trước đây nhưng chưa bao giờ nếm trải trận lụt nào như những gì xảy ra đầu tháng này khi sông Shabelle vỡ bờ, phá hủy thị trấn miền Trung Somalia và khiến gần như toàn bộ dân cư phải di dời.

Khi nước tràn qua các đường phố, nhà của anh Ali nhanh chóng nằm trong vòng xoáy của dòng nước lũ màu nâu đục.

Chưa từng thấy

“Nước ngập đến tận cổ tôi”, anh Ali, 36 tuổi, nói. “Cả gia đình tôi, trong đó có 6 đứa con, trú ẩn trong nhà của một người họ hàng sau khi ngôi nhà của chúng tôi bị nhấn chìm. Tôi còn chẳng kịp mang theo đồ đạc gì khi cùng các con và những thành viên khác trong gia đình trốn chạy thảm họa”.

Anh nói thêm: “Chúng tôi chưa từng thấy lũ lụt ở quy mô này trong nhiều năm. Không ai tượng tượng nổi một trận lũ với mức độ tàn phá như thế này sẽ xảy ra”.

“Toàn bộ thành phố ngay lập tức chìm dưới nước. Beledweyne như một đại dương”, chủ cửa hàng Ahmed Nur cho biết.

“Chỉ có thể nhìn thấy những mái nhà (nhô lên trên mặt nước). Chúng tôi đã dùng những chiếc thuyền nhỏ và máy kéo để giải cứu mọi người”, Nur nói.

Nur ở với người thân tại rìa thành phố - nơi chỉ vài tuần trước đó, họ mới ăn mừng vì đợt hạn hán nghiêm trọng qua đi.

“(Lúc đó) mưa về, chúng tôi vui lắm. Mọi người đã trồng trọt”, anh kể lại.

Nur và nhiều cư dân khác đã không ngờ rằng trận mưa “mang niềm vui tới” đó nhanh chóng biến thành cơn ác mộng.

Gần 250.000 người buộc phải rời bỏ nhà cửa sau khi mưa lớn ở Somalia và vùng cao nguyên Ethiopia dẫn đến lũ quét ở Beledweyne, thủ phủ của vùng Hiran, theo Guardian.

Một tuần kể từ khi bắt đầu lũ lụt, Văn phòng Điều phối các vấn đề Nhân đạo (OCHA) của Liên Hợp Quốc đã kêu gọi tài trợ khẩn cấp để tăng quy mô hỗ trợ, trong khi Cơ quan Quản lý Thảm họa Somalia đã phân phát viện trợ cho các gia đình phải sơ tán trong tuần này.

Trước đó, Somalia đã trải qua đợt hạn hán tồi tệ nhất trong bốn thập kỷ, được cho là hậu quả từ cuộc khủng hoảng khí hậu. Thế nhưng, OCHA ở khu vực Nam và Đông Phi cảnh báo rằng lượng mưa gần đây sẽ không trái ngược với sự tàn phá do lượng mưa dưới mức trung bình trong nhiều năm.

Năm 2019, cư dân địa phương đã xây dựng đê chống lụt bên bờ sông Shabelle. Công trình này đã giúp ngăn chặn nước lũ trong những trận mưa lớn trước đó nhưng không thể chịu được đợt nước lũ lần này.

Bao giờ mới được về nhà

Giống như nhiều người trong cộng đồng, anh Ali đến nhà một người họ hàng để tá túc, và phải ở chung phòng với hai gia đình khác.

“Bạn không cần phải ở đây với chúng tôi mới hiểu được sự khó khăn khi ba gia đình phải ở chung một phòng, không biết khi nào mới có thể trở về nhà và còn gì sót lại sau trận lũ không”, anh Ali trải lòng.

Tuy nhiên, ngôi nhà mà Ali và gia đình đang trú tạm cũng nước lũ bao vây, và tất cả lo sợ sẽ phải sơ tán lần nữa.

“Mọi người đều sợ rằng nước sẽ dâng cao”, anh Ali nói qua điện thoại từ Beledweyne.

Những người đàn ông đi qua dòng nước lũ trên một con phố ở thị trấn Beledweyne, Somalia vào 15/5. Ảnh: AP.

Và họ không phải là những người duy nhất bị nỗi sợ hãi đó đè nặng.

Anh Hassan Abdi cùng vợ và 7 đứa con chạy trốn khỏi ngôi nhà của gia đình ở khu phố Bundooyinka của Beledweyne vào ngày đầu tiên của trận lụt. Khi nước bắt đầu thấm qua cửa trước, Abdi, 37 tuổi, quyết định đưa các con đến ngôi nhà trống của một người bạn.

“Khi tôi cùng các con rời khỏi nhà, tôi nghĩ trận lũ sẽ sớm đi qua”, anh nói. “Chúng tôi đã phải chịu đựng nhiều trận lũ lụt trước đây. Sau khi ổn định lại gia đình, tôi trở về nhà để lấy bất cứ thứ gì có thể nhưng trời bắt đầu gần tối, vì vậy tôi quyết định qua đêm ở đó”.

“Mực nước ban đầu cao đến đầu ngón chân tôi nhưng khi tôi thức dậy vào sáng hôm sau, nước đã cao đến đầu gối. Đó là khi tôi biết mọi thứ lần này sẽ khác. Tôi đã chứng kiến 6 trận lụt kể từ khi chuyển đến nơi này vào năm 1997 và đây là trận tồi tệ nhất"

“Các con tôi còn rất nhỏ. Đôi khi tôi tự hỏi liệu tụi nhỏ có hiểu rằng chúng đã phải rời khỏi nhà và tới nơi ở tạm này nhưng đó có thể trở thành nơi tá túc lâu dài của chúng tôi hay không”, anh Abdi chia sẻ. Anh đang thất nghiệp và phụ thuộc vào tiền gửi từ anh chị em ở nước ngoài.

“Tôi không nghĩ rằng các anh chị em của tôi ở nước ngoài có thể làm gì cho gia đình tôi lúc này. Có một số thứ mà tiền không thể giải quyết được và thiên tai là một trong số đó”, anh Abdi nói.