Một lần nữa, Donald Trump trở thành cái tên được bàn luận sôi nổi trên chính trường Mỹ, sau khi tỷ phú 76 tuổi trở thành đảng viên Cộng hòa đầu tiên tuyên bố tranh cử tổng thống Mỹ năm 2024.

Sự hiện diện của ông Trump trong cuộc đua vào Nhà Trắng kéo theo nhiều luồng ý kiến trái chiều. Một bộ phận những người hữu khuynh cho rằng ông Trump ít có khả năng đánh bại được các ứng viên cộm cán khác của đảng Cộng hòa.

Mặt khác, nhà báo kỳ cựu Edward Luce lại nghĩ khác. Ông cho rằng Nikki Haley, cựu Đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc, người thứ hai chính thức tuyên bố tranh cử tổng thống Mỹ năm 2024, sẽ gặp nhiều khó khăn khi phải đối mặt với ông Trump.

Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump tái xuất trên đường đua vào Nhà Trắng. Ảnh: Reuters.

Tiến thoái lưỡng nan

Trên thực tế, tình thế hiện nay khá tương tự với diễn biến của chính trường Mỹ năm 2015. Thời điểm đó, phần lớn cơ sở đảng Cộng hòa đều đồng thuận chống lại ông Trump. Các nhà tài trợ đều đề phòng trong việc ủng hộ về mặt tài chính, trong khi đa số nhân vật có sức ảnh hưởng của đảng Cộng hòa công khai thể hiện thái độ tiêu cực trước ông Trump.

Cũng trong chiến dịch tranh cử 8 năm trước, hai chính trị gia nổi bật là Marco Rubio và Ted Cruz đều thất bại trước ông Trump trong cuộc chạy đua trở thành ứng viên đại diện đảng Cộng hòa tranh cử toàn quốc.

Cả hai chính trị gia nói trên thời điểm đó đều cảnh báo rằng ông Trump có thể trở thành mối đe dọa về mặt đạo đức cho toàn nước Mỹ. Tuy nhiên, chỉ ít lâu sau, cả ông Rubio lẫn ông Cruz lần lượt đứng về phía ủng hộ tỷ phú gốc New York.

Giới quan sát nhận định rằng bà Haley nhiều khả năng đứng trước tình cảnh tương tự của ông Rubio và ông Cruz, bởi lẽ chính trị gia 51 tuổi đang đối đầu trực tiếp với “sếp cũ” của mình. Lịch sử chỉ ra rằng những cử tri trung thành của ông Trump thường không có xu hướng ủng hộ các chính trị gia không có lập trường nhất quán.

Theo ông Luce, tình huống khó xử của bà Haley phần nào khái quát hóa thế tiến thoái lưỡng nan nói chung của đảng Cộng hòa. Sự nghiệp chính trị của đa số những nhân vật có liên quan chặt chẽ với ông Trump đều có xu hướng sa sút nghiêm trọng.

Bà Nikki Haley, cựu Đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc, trở thành người thứ hai của đảng Cộng hòa chính thức tranh cử tổng thống Mỹ năm 2024. Ảnh: Reuters.

"Ngửa tôi thắng, sấp anh thua"

Trong đoạn video tuyên bố tranh cử tổng thống đăng tải ngày 14/2, bà Haley khẳng định “sẽ không nhượng bộ những kẻ bắt nạt”. Trên thực tế, bà Haley được cho là đã chỉ trích trực tiếp cựu Tổng thống Trump khi cho rằng đảng Cộng hòa cần một nhà lãnh đạo trẻ hơn.

Dẫu vậy, bà Haley không thể chối bỏ quá khứ rằng bà từng phục vụ chính quyền ông Trump một cách nhiệt thành trong giai đoạn đảm nhiệm vị trí Đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc. Điều này khiến chính trị gia đến từ South Carolina khó lòng đối đầu trực diện trong cuộc tranh cử với ông Trump, Financial Times nhận định.

Tương tự, những đảng viên Cộng hòa có tiếng nói như cựu Thống đốc New Jersey Chris Christine hay cựu Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo, những người từng ủng hộ ông Trump một cách nhiệt tình, đều sẽ rơi vào thế khó nếu phải đứng ra tranh cử với cựu tổng thống.

Theo ông Luce, những người chưa từng làm việc trong chính quyền Trump đều có nhiều tiềm năng đánh bại chính trị gia 76 tuổi nhất. Danh sách này bao gồm Thống đốc Florida Ron DeSantis, Thượng nghị sĩ South Carolina Tim Scott và Thống đốc Virginia Glenn Youngkin.

Trong những cái tên nổi bật trên, ông DeSantis, vốn là mũi nhọn của nhóm bảo thủ trong đảng Cộng hòa, được nhận định là ứng viên “đồng cân đồng hạng” nhất với ông Trump nếu tham gia tranh cử. Ông DeSantis đồng thời nhận được sự hậu thuẫn từ nhiều nhà tài trợ lớn của đảng Cộng hòa.

Ông Ron DeSantis được đánh giá là đối thủ tiềm năng nhất của cựu Tổng thống Trump. Ảnh: Reuters.

Theo kết quả từ đa số các cuộc thăm dò cử tri, ông DeSantis khả năng cao sẽ nắm chắc phần thắng nếu “đơn đả độc đấu” với cựu Tổng thống Trunp. Tuy nhiên, nếu cuộc bầu cử sơ bộ của đảng Cộng hòa có nhiều ứng viên hơn, tình thế có thể sẽ khác.

Giới chuyên gia cho rằng ông Trump hoàn toàn có khả năng lặp lại chiến tích năm 2016 khi giành một loạt chiến thắng trong các vòng bầu cử sơ bộ với chưa tới 50% phiếu bầu.

Ông Luce nhận định rằng việc ông Trump bị đánh giá thấp sẽ càng thu hút nhiều chính trị gia tham gia tranh cử. Đây là chiến lược “ngửa thì tôi thắng, sấp thì bạn thua” của ông Trump, vốn là nỗi ám ảnh thường trực trong nội bộ đảng Cộng hòa.

Đã qua rồi cái thời những nhân vật giàu ảnh hưởng của một đảng có thể dùng thế lực để buộc các ứng viên yếu thế hơn phải bỏ cuộc. Điều này đã được chứng minh vào năm 2016 khi ông Trump giành chiến thắng không tưởng trước các đối thủ tên tuổi và giàu kinh nghiệm trên chính trường.

Những cái tên cộm cán trong đảng Cộng hòa như lãnh đạo Thượng viện Mitch McConnell hay nhà tài phiệt Charles Koch được cho là muốn ngăn cản sự trở lại của ông Trump.

Tuy nhiên, đấu pháp khả dĩ nhất lúc này họ có thể sử dụng là thuyết phục ông DeSantis ra tranh cử để cản bước ông Trump, đồng thời hy vọng các ứng viên khác nhanh chóng thất cử.

Hiện tại, ông DeSantis cũng là đối thủ tiềm năng duy nhất thường xuyên bị ông Trump chỉ trích. Cựu tổng thống thậm chí còn gọi ông DeSantis là Ron “thịt viên” với hàm ý xúc phạm thống đốc Florida là người Mỹ gốc Italy.

Trong quá khứ, ông Trump chỉ đặt biệt danh mang tính miệt thị cho những đối thủ thực sự có tiềm năng đánh bại ông. Do đó, biệt danh Ron “thịt viên” phần nào cho thấy sự lo ngại của ông Trump trước ông DeSantis.