Cựu tổng thống Mỹ Donald Trump tối 15/11 đã tuyên bố tranh cử tổng thống năm 2024, sau khi nộp hồ sơ cho Ủy ban Bầu cử Liên bang.

"Sự trở lại của nước Mỹ bắt đầu ngay bây giờ", ông nói với hàng trăm người ủng hộ tập trung trong phòng khiêu vũ phủ cờ Mỹ và được trang trí công phu tại dinh thự Mar-a-Lago. "Để làm cho nước Mỹ vĩ đại và vinh quang trở lại, tối nay tôi tuyên bố ứng cử tổng thống Mỹ".

Việc ông Trump tham gia cuộc đua vào Nhà Trắng sớm một cách bất thường được coi là nỗ lực nhằm vượt lên trên các thành viên Cộng hòa cũng muốn tranh cử tổng thống, và để ngăn chặn các cáo buộc hình sự có thể xảy ra.

Tuy nhiên, kể từ khi cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ vào tuần trước không tạo ra được “làn sóng đỏ” như mong đợi, khiến Thượng viện rơi vào tay đảng Dân chủ, bối cảnh chính trị đã thay đổi.

Theo Reuters, ông Trump đang ngày càng bị coi là “nhân tố độc hại” bởi một số đảng viên Cộng hòa. Họ đặt câu hỏi liệu ông có nên tiếp tục làm lãnh đạo đảng hay không và chỉ ra thương hiệu chính trị “độc hại” của ông là vấn đề chung tạo nên 3 chu kỳ bầu cử mờ nhạt liên tiếp.

Trong bối cảnh đó, dưới đây là những đảng viên Cộng hòa có thể trở thành đối thủ cạnh tranh với ông Trump để giành tấm vé ứng viên trong cuộc đua vào Nhà Trắng năm 2024.

Cựu tổng thống Mỹ Donald Trump tối 15/11 đã tuyên bố tranh cử tổng thống năm 2024. Ảnh: Reuters.

Ron DeSantis

Theo Guardian, thống đốc 44 tuổi bang Florida có thể là đối thủ hàng đầu của ông Trump cho đề cử này. Ông là thành viên đảng Cộng hòa duy nhất có vị trí gần sát với ông Trump trong các cuộc thăm dò về đợt bầu cử tiếp theo, thậm chí ông còn dẫn trước trong một cuộc khảo sát sau bầu cử giữa nhiệm kỳ.

Với cơ sở chính trị vững chắc và “rương chiến tranh" khổng lồ (số tiền mặt dự trữ cho các chiến dịch tranh cử), ông DeSantis đã giành chiến thắng áp đảo khi tranh cử nhiệm kỳ thống đốc lần thứ hai.

Việc ông chống lại các hạn chế về Covid-19, cũng như tranh cãi với những người theo chủ nghĩa tự do về quyền LGBTQ, nhập cư và các cuộc thảo luận chủng tộc, đã nhận được nhiều lời khen ngợi từ những người bảo thủ tại nước Mỹ.

Tuy nhiên, các báo cáo cho thấy ông DeSantis biết rằng ông không thể chiến thắng trong một cuộc chiến trực diện với ông Trump và có thể từ chối tham gia “võ đài chính trị” vào năm 2024.

Dù vậy, thời gian đứng về phía thống đốc Florida. Đến năm 2028, ông Trump sẽ bị cấm tranh cử theo hiến pháp nếu ông thắng lần này. Theo hiến pháp Mỹ, các tổng thống chỉ có thể phục vụ trong hai nhiệm kỳ 4 năm, mặc dù các nhiệm kỳ đó không nhất thiết phải kế tiếp nhau.

Ngay cả trong trường hợp thất bại, vào năm 2028, ông Trump đã 82 tuổi, trong khi ông DeSantis chỉ mới 50 tuổi.

Ông Ron DeSantis nhận tràn cổ vũ tại trung tâm hội nghị Tampa sau khi tái đắc cử chiếc ghế thống đốc bang Florida. Ảnh: Reuters.

Glenn Youngkin

Mới đây, thống đốc Virginia đã giành được ghế tại một bang cực xanh (màu tượng trưng cho đảng Dân chủ) trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ.

Guardian đánh giá chiến thắng này có được nhờ việc tránh tiếp xúc với ông Trump nhưng theo đuổi các chiến thuật đặc trưng của cựu tổng thống.

Ông Youngkin không hề đóng vai một người ủng hộ trung thành ông Trump. Ông không vận động tranh cử cùng với ông Trump hoặc với bất kỳ thành viên đảng Cộng hòa cấp cao nào.

Ông Youngkin chấp nhận cựu tổng thống một cách vừa đủ để giành chiến thắng trong cuộc bầu cử sơ bộ và củng cố cơ sở đảng. Tuy nhiên, ông cũng nhắm mục tiêu đến những cử tri ôn hòa bằng cách nói về quản lý tài chính và đầu tư vào trường học, vận động tranh cử mà không có cựu tổng thống ở bên cạnh.

Đối với những người theo đảng Cộng hòa, đặc biệt là những người không thoải mái với ông Trump, chiến thắng của ông Youngkin mang lại khoảnh khắc vui mừng. Chiến thắng này đã chứng minh rằng họ có thể giành lại một số cử tri mà không cần hoàn toàn chấp nhận hay từ chối ông Trump.

Mike Pence

Phó tổng thống của ông Trump đã thể hiện rõ tham vọng của mình khi đi thăm các bang quan trọng, nói chuyện với các nhóm bảo thủ và viết hồi ký.

Ông từng là "phó tướng" trung thành của ông Trump. Trong suốt 4 năm nhiệm kỳ, ông Pence dường như luôn sẵn sàng làm bất cứ điều gì Trump muốn.

Nhưng một bất ngờ đã diễn ra vào ngày 6/1/2021. Vào thời điểm đó, một đám đông ủng hộ Trump xông vào tòa nhà quốc hội Mỹ (đồi Capitol) giữa lúc diễn ra phiên họp xác nhận chiến thắng của Joe Biden trong cuộc bầu cử tổng thống 2020.

Họ tấn công cảnh sát, vượt qua hàng rào an ninh và thậm chí hô hào "Treo cổ Mike Pence" - người chịu trách nhiệm chủ trì phiên họp xác nhận. Giữa nhiều sức ép, ông Pence vẫn từ chối yêu cầu của Trump và đồng ý xác nhận chiến thắng của ông Joe Biden.

Kể từ đó, ông Pence đã tỏ ra thận trọng, không muốn những người ủng hộ ông Trump nổi cơn thịnh nộ.

Ông Mike Pence từng là "phó tướng" trung thành của ông Trump. Ảnh: Reuters.

Song, trong cuốn sách So Help Me God, ông đã chỉ trích cựu Tổng thống Trump nhiều hơn những gì người ta có thể dự đoán và tiết lộ về một thế giới chính trị đã thay đổi.

Ông cũng vận động cho Brian Kemp - kẻ thù không đội trời chung của cựu Tổng thống Trump - đã tái đắc cử thống đốc bang Georgia trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ. Cựu thống đốc bang Indiana 63 tuổi, được nhiều người cho là đang cân nhắc việc tranh cử vào Nhà Trắng.

Ted Cruz

Mặc dù Thượng nghị sĩ Texas chấp nhận vị trí trong một đảng dưới sự kiểm soát của ông Trump, ông vẫn giữ hình ảnh của mình như một kẻ khiêu khích hàng đầu ở phe cánh hữu cứng rắn của đảng.

Ông Cruz là chính trị gia có tỷ lệ ủng hộ xếp sau ông Trump và ông DeSantis trong cuộc thăm dò về năm 2024. Cụ thể, trong cuộc bỏ phiếu thăm dò ý kiến tại Hội nghị Hành động Chính trị Bảo thủ (CPAC) vào tháng 8, Thượng nghị sĩ Ted Cruz của bang Texas về thứ ba với 2% số phiếu.

Ông Trump là ứng viên sáng giá nhất đại diện đảng Cộng hòa tranh cử tổng thống năm 2024 với 69% số phiếu bầu, kế đến là Thống đốc bang Florida Ron DeSantis với 24%, theo The Hill.

Josh Hawley

Thượng nghị sĩ Missouri nổi tiếng với hành động giơ nắm đấm trước những người biểu tình bên ngoài Điện Capitol vào ngày 6/1/2021, và đã bỏ chạy sau khi họ xông vào tòa nhà.

Ông cũng là thành viên đầu tiên trong Thượng viện Mỹ tuyên bố ủng hộ kế hoạch chặn công nhận chiến thắng của ông Joe Biden khi Quốc hội Mỹ họp lại.

Ông Hawley là thượng nghị sĩ đương nhiệm trẻ tuổi nhất và cũng được xem là ứng cử viên tổng thống tiềm năng của đảng Cộng hòa vào năm 2024.

Kể từ khi được bổ nhiệm vào thượng viện năm 2018, ông đã xây dựng hình ảnh là người theo đường lối cứng rắn, tích cực chỉ trích các tập đoàn công nghệ khổng lồ - một chính sách giúp ông thu hút được lượng lớn người theo dõi và thường xuyên được đưa tin trên báo chí.

Theo Guardian, ở tuổi 42, thời của ông Hawley có thể sẽ đến lúc cựu Tổng thống Trump không thể tranh cử nữa.

Nikki Haley

Cựu thống đốc Nam Carolina từng phục vụ dưới thời ông Trump với tư cách là đại sứ tại Liên Hợp Quốc và từ chức chỉ sau chưa đầy hai năm.

Giống như Tim Scott, người da đen duy nhất thuộc đảng Cộng hòa tại Thượng viện, bà Haley, người gốc Ấn Độ, được cho là sẽ mang lại sự đa dạng hiếm có cho cuộc tranh cử sơ bộ.

Bà được coi là một ngôi sao đang lên của đảng Cộng hòa và duy trì quan điểm lúc gần lúc xa với ông Trump.

Bà Nikki Haley vận động tranh cử cho ứng cử viên đảng Cộng hòa Herschel Walker vào Thượng viện tại Georgia. Ảnh: Reuters.

Bà đã công khai chỉ trích ông trong chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2016 của ông và một lần nữa sau vụ bạo loạn.

Bà cho biết hành động của ông sau cuộc bầu cử tổng thống năm 2020 sẽ bị "lịch sử phán xét nghiêm khắc". Lời lẽ của bà sau đó đã dịu đi khi bà nói ông vẫn là một người bạn đóng vai trò trong đảng.

Vào tháng 6, bà Haley ẩn ý bà có thể sẽ chạy đua vào Nhà Trắng năm 2024 "nếu có chỗ cho tôi". Sau đó, vào tháng 10, bà nói bà sẽ cân nhắc việc này vào đầu năm tới.

Mike Pompeo

Vào giữa năm 2021, Cựu ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã ra mắt Ủy ban Hành động Chính trị Ủng hộ Giá trị Mỹ (CAVPAC) trước cuộc bầu cử giữa kỳ. Việc ra mắt CAVPAC cho phép Pompeo có thể đi khắp nước Mỹ để tiến hành các hoạt động vận động, gây quỹ và tài trợ cho các ứng viên đảng Cộng hòa.

Nhiều nhà phân tích lúc đó dự đoán ông dường như nhắm mục tiêu tới cuộc đua tổng thống 2024.

Việc lập quỹ hành động chính trị để ủng hộ các nghị sĩ trong cuộc bầu cử giữa kỳ là một chiến thuật được rất nhiều ứng viên tổng thống tiềm năng thực hiện. Nhờ hoạt động này, họ có thể thu hút sự ủng hộ của các nghị sĩ, đồng thời lôi kéo được các nhà tài trợ cũng như giới thiệu được bản thân trên khắp cả nước.

Mike Pompeo, người đứng đầu lớp khi tốt nghiệp học viện quân sự West Point danh giá, từng là giám đốc Cục tình báo trung ương Mỹ (CIA), sau đó là ngoại trưởng trong thời chính quyền ông Trump.

Guardian đánh giá ông có khả năng để trở thành tổng thống, tuy nhiên cơ hội đó rất ít. Dù vậy, ông Pompeo thừa nhận rằng ông đang chuẩn bị cho tình huống này.

“Chúng tôi có một nhóm ở Iowa, một nhóm ở New Hampshire và Nam Carolina”, ông Pompeo nói. “Và đó không phải là ngẫu nhiên. Chúng tôi đang làm những việc mà người ta sẽ làm để sẵn sàng. Chúng tôi đang cố gắng tìm hiểu xem (Nhà Trắng) có phải là nơi tiếp theo để chúng tôi phục vụ hay không”.

Liz Cheney

Nghị sĩ đến từ Wyoming được xem là thành viên “hoàng tộc” của đảng Cộng hòa. Là con gái của cựu Phó tổng thống Dick Cheney, bà đã đóng vai trò nổi bật trong cuộc điều tra của quốc hội về vụ tấn công Điện Capitol ngày 6/1/2021.

Hồi tháng 8, bà Cheney đã để mất đề cử của đảng Cộng hòa cho chiếc ghế duy nhất của bang Wyoming tại Hạ viện vào tay đối thủ được ông Trump hậu thuẫn, sau khi bà khẳng định không "chấp nhận những lời dối trá của cựu tổng thống Trump về cuộc bầu cử năm 2020".

Bà Cheney không nói rằng bà sẽ tranh cử năm 2024 nhưng bà từng tuyên bố sẽ làm mọi thứ có thể để ngăn ông Trump trở lại Nhà Trắng.