Trong thời điểm làn sóng Covid-19 lần 4 bùng phát, nền tảng K12Online do Tổng công ty Giải pháp Doanh nghiệp Viettel (Viettel Solutions) phát triển đã hỗ trợ khởi tạo tài khoản cho gần 400.000 giáo viên và 3,4 triệu học sinh từ 35.000 cơ sở giáo dục thuộc 63 tỉnh thành. Kho học liệu trên hệ thống có đến 2,5 triệu tài liệu, bao gồm bài giảng, bài kiểm tra, lớp học ảo...

Từ thời điểm ra mắt, nền tảng này đã đồng hành trong 4.000 cuộc họp trực tuyến, 600 hội nghị cùng hơn 243.000 lớp học ảo. Số lượt truy cập đồng thời luôn duy trì ở mức 146.000 người, có thời điểm lên tới 289.000 người. Sau chưa đầy một năm đi vào sử dụng, K12Online cán mốc 100 triệu lượt truy cập. Ông Phạm Anh Đức - Phó TGĐ Viettel Solutions - là một trong những thành viên tâm huyết và đóng vai trò dẫn dắt của dự án này.

Châm ngôn chú tâm vào cơ hội

- Trong thời gian đại dịch Covid-19 căng thẳng, nền tảng số nào của Viettel cho ngành giáo dục đang phát huy hiệu quả?

- Hơn một thập kỷ qua, Viettel đã đồng hành cùng ngành giáo dục triển khai các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng quản lý đào tạo. Khi dịch Covid-19 bùng phát, nhóm các giải pháp hỗ trợ đào tạo như ViettelStudy, K12Online đã phát huy hiệu quả, hỗ trợ thầy trò không dừng việc học dù tạm dừng đến trường.

Giai đoạn 2018-2019, Viettel triển khai mạng xã hội học tập ViettelStudy. Đây là nền tảng để thầy cô và các đơn vị cung cấp nội dung có không gian sáng tạo bài giảng, còn học sinh chủ động tìm kiếm khóa học phù hợp. ViettelStudy là nền tảng có nhiều điểm tương đồng với Coursera nhưng do người Việt phát triển, với mục tiêu hướng đến phục vụ người Việt.

Ông Phạm Anh Đức - Phó TGĐ Viettel Solutions - là người tâm huyết với dự án giáo dục trực tuyến K12Online.

Nếu như ViettelStudy tập trung xây dựng một cộng đồng học tập suốt đời thì K12Online lại là giải pháp quản lý toàn bộ quá trình dạy - học, đánh giá kiểm tra, đưa mô hình quản lý giáo dục lên môi trường online mà vẫn bám sát hướng dẫn của Bộ GD&ĐT về dạy học trực tuyến.

Với K12Online, thầy trò không chỉ được tham gia các lớp học trực tuyến quen thuộc, mà còn được sử dụng nhiều tiện ích sư phạm khác như tính năng phân công giảng dạy, chuẩn bị bài giảng, lập lịch học và giảng dạy online… Ngoài ra, hệ thống cũng hỗ trợ thi cử, đánh giá, quản lý toàn bộ quá trình học tập của học sinh và kết quả giảng dạy của thầy cô.

- Hệ thống K12Online được xây dựng trong bối cảnh như thế nào? Diễn biến phức tạp của dịch đã gây ra những thách thức gì cho Viettel trong việc phát triển và hoàn thiện hệ thống này?

- K12Online ra đời trong thời điểm căng thẳng nhất của dịch bệnh. Đối với chúng tôi, thời điểm này là một “cú hích” hơn là thách thức. Đại dịch góp phần thúc đẩy tiến trình thay đổi thói quen dạy - học từ trực tiếp sang trực tuyến. Đối với người làm sản phẩm, đại dịch là một cơ hội mà không phải lúc nào chúng ta cũng có được.

Nếu nói khó khăn thì chẳng việc gì không khó. Người Viettel không thích nói tới điều này. Từ quan điểm của chúng tôi, việc phát triển hệ thống trong điều kiện dịch Covid-19 có nhiều thuận lợi hơn.

Ông Phạm Anh Đức - Phó TGĐ Viettel Solutions

Trong điều kiện bình thường, nếu muốn triển khai một hệ thống lớn như K12Online hẳn sẽ vấp phải nhiều khó khăn, bởi nhiều thầy cô, phụ huynh và học sinh không sẵn sàng trải nghiệm hình thức học tập mới. Tuy nhiên, đại dịch giúp chúng ta thích nghi nhanh hơn với việc học trực tuyến. Việc thay đổi thói quen học tập này cũng trở thành động lực để Viettel nhanh chóng hoàn thiện sản phẩm theo nhu cầu của người dùng.

- Trong vai trò người chỉ đạo phát triển dự án, ông thấy nền tảng K12Online của Viettel có điểm gì khác so với các giải pháp đang có trên thị trường?

- K12Online là giải pháp quản lý, học - thi và sinh hoạt chuyên môn toàn trình và không giống với các lớp học tương tác qua Zoom, Teams… đang phổ biến ở hiện tại. Thực tế, rất nhiều người lầm tưởng giữa các giải pháp học online tương tác trực tuyến với một hệ thống quản lý học online toàn trình đúng nghĩa.

Về phía nhà trường, các đơn vị có thể theo dõi quá trình giảng daỵ của thầy cô trên môi trường số thay vì hình thức dự giờ truyền thống. Từ đó, trường dễ dàng đánh giá được thầy cô quản lý lớp thế nào, học sinh học tập nghiêm túc không, chất lượng bài giảng ra sao…

Với K12Online, thầy cô có thể quản lý toàn bộ quá trình dạy học, từ chuẩn bị giáo án tới tổ chức lớp học, điểm danh học sinh có tham gia học tập và chuẩn bị bài đầy đủ không, đến đánh giá kết quả học tập của học sinh. Thầy cô cũng có thể lưu trữ và tái sử dụng giáo án cho những năm sau, thậm chí tham khảo giáo án của thầy cô khác và hoàn thiện phương pháp giảng dạy của mình. Điều này hoàn toàn khác với việc thầy trò gặp nhau thông qua tính năng tương tác trực tuyến rồi quản lý kết quả học tập qua một tờ giấy, hoặc soạn giáo án trên một slide hoặc công cụ khác.

Đội ngũ Viettel luôn nhìn nhận những cơ hội trong thách thức.

Không chỉ nhà trường, giáo viên có thể theo dõi học sinh, mà phụ huynh cũng dễ dàng nắm bắt tình hình học tập của con. Khi chưa hiểu rõ bài giảng hoặc vì một lí do nào đó không tham gia được buổi học, học sinh có thể xem lại bất cứ lúc nào.

Vì vậy, tôi thấy việc học online có nhiều ưu điểm, thậm chí xét trên một vài khía cạnh còn mang đến thuận lợi cho người dùng hơn cả hình thức học tập truyền thống.

Công nghệ tối tân đằng sau giao diện tối giản

- Với K12Online, những yêu cầu của Bộ GD&ĐT được đáp ứng như thế nào, hoặc có điểm gì vượt trội hơn yêu cầu của cơ quan quản lý không?

- Theo Thông tư 09/2021/TT-BGDĐT ban hành tháng 3/2021, có 3 loại phần mềm hỗ trợ dạy học trực tuyến, đó là phần mềm tổ chức dạy học online, hệ thống quản lý học tập trực tuyến và hệ thống quản lý nội dung học tập trực tuyến. Trong đó, K12Online là nền tảng toàn trình, hỗ trợ dạy học, quản lý, khảo thí và sinh hoạt chuyên môn ở mức cao nhất.

Bằng việc ứng dụng công nghệ, chúng tôi nỗ lực mang đến trải nghiệm tuyệt vời hơn cho người dùng. Ví dụ như về việc điểm danh, yêu cầu của bộ đã ở mức cao, nhưng với công nghệ trí tuệ nhân tạo, nền tảng K12Online dễ dàng định danh học sinh, nhận dạng được em nào đang sử dụng hệ thống mỗi khi đăng nhập.

Chúng tôi hiểu rằng sản phẩm cần phù hợp với mọi đối tượng, đặc biệt với thầy trò vùng sâu vùng xa. Vì vậy, sản phẩm được thiết kế với giao diện tương đối đơn giản.

Ông Phạm Anh Đức - Phó TGĐ Viettel Solutions

Cái khó nhất trong việc xây dựng một hệ thống lớn đó là đáp ứng nhu cầu nghiệp vụ và phù hợp người dùng chứ không phải làm ra sản phẩm hoành tráng nhưng không ai hiểu và dùng được. Chúng tôi luôn đánh giá cao việc tối ưu giao diện để mọi đối tượng, từ trẻ em tiểu học cho tới thầy cô, cán bộ quản lý ở các độ tuổi đều dễ dàng sử dụng.

- Khi vận hành một hệ thống phức tạp với số lượng người dùng lớn, theo ông sẽ có những khó khăn gì và giải pháp nào có thể tháo gỡ, đặc biệt là ở thời điểm hiện tại?

- Người Viettel không nghĩ đến khó khăn mà nghĩ đến cơ hội. Với chúng tôi, đây là cú hích để xây dựng một hệ thống lớn và qua đó, đội ngũ của chúng tôi trưởng thành rất nhanh. Tuy nhiên, để vận hành được hệ thống này cần sự chuyên nghiệp.

Chuyên nghiệp ở đây không đơn giản chỉ là một từ. Nó thể hiện ở quy trình vận hành, công cụ vận hành. Viettel có triết lý của riêng mình. Hệ thống này được triển khai trong vòng 5 ngày, từ cài đặt hạ tầng server tới ứng dụng… Điều đó gần như không khả thi nếu các đơn vị khác làm.

Quá trình vận hành hệ thống, chúng tôi sử dụng quy chuẩn vận hành khai thác của Ericsson. Không hệ thống nào đưa ra là cứ chạy không gặp bất cứ vấn đề gì. Quan trọng là làm sao để giám sát và phát hiện được nguy cơ và xử lý nguy cơ cũng như sự cố phát sinh trong thời gian nhanh nhất để không gián đoạn người dùng.

Chúng tôi cũng sử dụng phần mềm để tác động vào hệ thống trong quá trình vận hành. Nó làm giảm những nguy cơ sai sót mang yếu tố con người.

Nắm bắt "cú hích" sau dịch

- Ông ấn tượng nhất với điều gì trong quá trình phát triển, triển khai hệ thống?

- Chúng tôi triển khai xây dựng K12Online trong vòng một tháng. Dịp khai giảng năm học mới chính là sức ép để chúng tôi phải đưa hệ thống vào phục vụ cho hơn 3 triệu học sinh và 400.000 giáo viên, 35.000 trường học và các điểm đào tạo.

Trong thời gian đó, cán bộ công nhân viên của tổng công ty, cán bộ công nhân viên Viettel tại các tỉnh thành đều tham gia. Mọi người vẫn nói vui đó là một chiến trường vì không có gì đưa vào mà không gặp vấn đề. Vấn đề đầu tiên là tương tác với thầy cô, giúp thầy cô và học sinh có thể sử dụng tốt. Chúng tôi cũng liên tục hỗ trợ các thầy cô làm quen với hệ thống.

Cuộc đời con người có thể chỉ có một cơ hội như thế thôi. Trong một thời gian ngắn, chúng tôi tiếp cận với nhiều thầy cô giáo viên, các em học sinh, lắng nghe những phản hồi, những góp ý nhiều chiều của thầy cô… Dù thế nào, đó vẫn là trải nghiệm lớn cho cả ngành giáo dục nói chung và Viettel nói riêng.

Covid-19 là một “cú hích” lớn để doanh nghiệp cung cấp những giải pháp chuyển đổi số cho xã hội.

- Trong giai đoạn hiện nay, nhiều ý kiến cho rằng nên kết hợp học online với học tại trường lớp. Trong trường hợp đó, K12Online nói riêng và các sản phẩm khác trong hệ sinh thái giáo dục của Viettel có thể hỗ trợ gì cho hình thức học tập này?

- Mục tiêu của chúng tôi với K12Online không chỉ là trong giai đoạn dịch bệnh. Như đã đề cập ở trên, giải pháp của chúng tôi là toàn trình, việc học tương tác trực tuyến chỉ là một tính năng trên K12Online. Khi không có Covid-19, khi không phải bắt buộc học online, thầy trò vẫn có thể sử dụng hệ thống ấy để quản lý giáo dục. Các thầy cô vẫn được phân công, được lập thời khóa biểu, vẫn có thể soạn giáo án và giáo án ấy vẫn có thể được giảng dạy trên lớp cũng như chuyển cho học sinh để về nhà tự ôn thêm. Vẫn có bài thi, vẫn có đánh giá và điểm thể hiện ngay trên học bạ điện tử.

Về quan điểm học online phối hợp với offline, tôi thấy thế giới đã làm rồi. Nhiều chứng chỉ, bằng cấp từ quá trình đào tạo online có giá trị tương đương với hình thức đào tạo truyền thống. Tôi tin rằng học online là một xu thế quan trọng trong giáo dục tương lai.

Tiềm năng của thị trường học online là rất lớn. Ví dụ cá nhân tôi, dù bận đi làm nhưng vẫn đang học một vài khóa trực tuyến trên Coursera. Tri thức mà các trường đưa lên đó, bao gồm cả các khóa học của Harvard hay nhiều trường nổi tiếng khác, mình đều có thể lĩnh hội.

Con người chúng ta không chỉ học trên ghế nhà trường mà học suốt đời. Chúng ta có thể học tri thức và mang theo tri thức đó bên mình. Online hỗ trợ tốt hơn offline ở điểm đó.

Ông Phạm Anh Đức - Phó TGĐ Viettel Solutions

Thị trường học online sẽ rất phát triển. Với tầm nhìn học tập suốt đời được định hướng bởi Bộ GD&ĐT, mỗi chúng ta không chỉ học trên ghế nhà trường, ghế giảng đường mà học suốt đời. Chúng ta có thể học tri thức và mang theo tri thức đó bên mình. Online hỗ trợ tốt hơn offline ở điểm đó.

- Cùng với tiềm năng ông vừa chia sẻ, hệ sinh thái giáo dục của Viettel sẽ hướng tới các mục tiêu như thế nào trong thời gian tới?

- Trong suốt hơn một thập kỷ qua, chúng tôi làm số hóa, chuyển đổi số từ hoạt động quản lý cho tới hoạt động giảng dạy. Trong quá trình này, Viettel mong muốn ứng dụng công nghệ để thay đổi thói quen, hành vi quản trị, học tập trên môi trường số. Khi hành vi con người Việt Nam ta thay đổi, Viettel sẽ tiếp tục tạo ra các nền tảng để các trường đại học trong nước và thế giới đóng góp tri thức để cung cấp cho người dân Việt Nam. Chúng tôi mong muốn vươn tầm khu vực qua sự hợp tác với các trường tầm cỡ quốc tế.

Không riêng lĩnh vực giáo dục mà với các nền tảng số, đại dịch Covid-19 là cú hích rất lớn. Anh chị em vẫn hay nói Covid-19 ảnh hưởng tới doanh thu nhưng tôi vẫn nói rằng đây là cơ hội nhiều hơn là thách thức. Đó là cơ hội để các bạn hoàn thiện sản phẩm và thúc đẩy được những giải pháp.

Cách mạng cần một nỗi đau nào đó. Không tự nhiên mà cách mạng được tạo ra khi mọi người đều vui vẻ cả. Tôi xin nhấn mạnh Covid-19 không phải là vấn đề mà là cú hích lớn cho các doanh nghiệp cung cấp giải pháp chuyển đổi số như Viettel.