Trong chiến dịch vận động tranh cử tổng thống đầu tiên, ông Donald Trump đi theo phong cách táo bạo, cho trẻ em đi trực thăng miễn phí tại Hội chợ bang Iowa và sử dụng máy bay 757 dán chữ "Trump" làm phông nền cho sự kiện.

Ông triển khai chiến dịch tranh cử thứ hai theo cách khác thường không kém, nộp hồ sơ tái tranh cử vào cùng ngày nhậm chức và tổ chức 10 cuộc vận động khổng lồ trước khi kết thúc năm đầu tiên tại nhiệm.

Trong lần thứ 3, New York Times đánh giá đây là lần đầu tiên ông quay lại những giá trị cơ bản. Hơn 2 tháng kể từ khi tuyên bố tranh cử, cựu tổng thống tổ chức sự kiện tại hai bang bỏ phiếu sớm là New Hampshire và South Carolina vào ngày 28/1.

Trái ngược với các cuộc vận động rầm rộ trước hàng nghìn người mà ông Trump thường tổ chức, Reuters cho hay các sự kiện hôm 28/1 tương đối yên ắng. Tại Columbia, ông Trump phát biểu trước khoảng 200 người, đứng với Thống đốc Henry McMaster và Thượng nghị sĩ Lindsey Graham.

New Hampshire và South Carolina đã tổ chức hai trong số ba cuộc tranh cử đầu tiên của đảng Cộng hòa, mang lại cho họ quyền lực to lớn trong việc lựa chọn ứng cử viên tổng thống.

Cả hai bang đều được coi là đóng vai trò quan trọng đối với thành công của một ứng viên tổng thống, khi đây là một trong những bang đầu tiên tổ chức tranh cử. Màn thể hiện ở đây thường quyết định đến cả chiến dịch của ứng viên, Reuters nhận định.

Sự ủng hộ đang lung lay

Ông Trump tuyên bố tranh cử vào tháng 11/2022. Tuy vậy, trong tháng đầu sau đó, ông Trump và đội ngũ dưới quyền tương đối im ắng, không có nhiều hoạt động. Ông phát biểu tại các sự kiện kín, âm thầm giúp đỡ Chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy và duy trì lịch trình bận rộn trên sân golf.

Trong lúc đó, ông đang bận làm một việc khác, và đó cũng là dấu hiệu cho thấy ông sẵn sàng đón nhận chiến thuật mới: Tuyên truyền chính sách thông qua video.

Trong sáu tuần qua, trên mạng xã hội Truth Social, ông Trump đăng video về các quan điểm chính sách. Các video, trong đó cựu tổng thống nói trực tiếp trước ống kính, nhằm mục đích trấn an những người ủng hộ rằng ông tập trung vào các chủ đề khác ngoài thất bại năm 2020.

Tuy nhiên, các bài phát biểu của ông tại New Hampshire và South Carolina vẫn mang “màu sắc Trump” điển hình.

Cựu tổng thống chế giễu ông Joe Biden vì đã thua trong bầu cử sơ bộ của đảng Dân chủ ở New Hampshire vào tháng 2/2020, nhưng phớt lờ việc ông Biden đã đánh bại ông trong bầu cử 9 tháng sau đó.

Ông phản bác ôtô điện thân thiện với môi trường và tuyên bố cối xay gió là mối đe dọa đối với thảo nguyên, đại dương và chim chóc quốc gia. Ông cũng tuyên bố không đúng sự thật rằng chính quyền mình trên đà xóa nợ quốc gia và hứa hẹn kế hoạch kinh tế chủ yếu dựa vào cắt giảm thuế.

Những người ủng hộ chờ ông Trump bên ngoài một trường trung học ở Salem, New Hampshire hôm 28/1. Ảnh: New York Times.

New York Times nhận định việc ông Trump đi theo lối tranh cử truyền thống là lời ngầm ám chỉ rằng cựu tổng thống bắt đầu cuộc đua khi đang ở trong thế dễ bị tổn thương nhất về mặt chính trị.

Ông Trump vẫn khẳng định vị thế với tư cách là đảng viên Cộng hòa quyền lực hàng đầu. Thăm dò của Đại học Emerson tuần này cho thấy ông nhận được ủng hộ từ 55% cử tri sơ bộ, gần gấp đôi so với đối thủ cạnh tranh giả định là Thống đốc Florida Ron DeSantis.

Ông rõ ràng vẫn là ứng viên tổng thống hàng đầu của đảng Cộng hòa, nhưng sự ủng hộ ấy dường như đang lung lay.

Hồi tháng 11-12/2022, vị thế của ông Trump trong đảng Cộng hòa giảm sút trong các cuộc thăm dò dư luận sau khi “làn sóng đỏ” trong bầu cử giữa kỳ không thành hiện thực. Cựu tổng thống cũng bị chỉ trích nặng nề sau bữa tối với Nick Fuentes - người theo chủ nghĩa thượng tôn da trắng - và rapper Kanye West - người có loạt phát ngôn bài Do Thái.

Các nhà tài trợ lâu năm miễn cưỡng và chần chừ đưa ra lời tái cam kết. Giới lãnh đạo trong Ủy ban Quốc gia đảng Cộng hòa đang công khai khuyến khích các ứng cử viên khác ra tranh cử. Các cử tri không chấp nhận những ứng viên mà cựu tổng thống ủng hộ trong cuộc đua vào Thượng viện Mỹ vừa qua.

Việc ông Trump tập trung vào cuộc bầu cử năm 2020 là một trong những lý do khiến cựu tổng thống gặp khó khăn thu hút các nhà tài trợ lớn. Các chiến dịch trước đây chủ yếu dựa vào khoản tài trợ nhỏ trực tuyến. Khi bắt đầu lần vận động tranh cử thứ 3, cựu tổng thống mất đi sự ủng hộ từ một số nhà tài trợ rủng rỉnh và tìm cách giữ chân những người khác.

Ngoài ra, rủi ro lớn nhất với chiến dịch tranh cử của ông Trump có thể không phải là chính trị, mà là vấn đề pháp lý. Cựu tổng thống hiện đối mặt với 5 cuộc điều tra hình sự lẫn dân sự.

Mất dần niềm tin

Ông Trump cũng cần trấn an đảng Cộng hòa rằng ông có đủ sức hút với các cử tri. Đảng Cộng hòa đã trải qua 3 lần bầu cử đáng thất vọng với ông Trump là bộ mặt của đảng. Sự dao động từ một số nhà lãnh đạo - những người đem lại cho ông Trump sự ủng hộ quan trọng khi ông bước vào Nhà Trắng - làm dấy lên khả năng về sự thay đổi lớn trong nội bộ đảng Cộng hòa.

Nhiều thành viên Ủy ban Quốc gia đảng Cộng hòa - nhóm định hình đường lối của đảng - không ủng hộ lần tranh cử thứ 3 của cựu tổng thống. Cuộc phỏng vấn với 59/168 thành viên tiết lộ hàng chục người nói ông Trump không nên là ứng cử viên của đảng. Chỉ có 4/59 người tán thành tuyệt đối chiến dịch của cựu tổng thống.

Ông Trump bất ngờ dừng chân tại một cửa hàng kem ở Columbia, South Carolina hôm 28/1. Ảnh: New York Times.

Tại South Carolina hôm 28/1, đội ngũ lãnh đạo của ông Trump vắng mặt một số chính trị gia nổi tiếng nhất của bang: cựu Thống đốc Nikki Haley, Thượng nghị sĩ Tim Scott và cựu Hạ nghị sĩ Mick Mulvaney.

Ông Mulvaney từng là chánh văn phòng Nhà Trắng dưới thời ông Trump, nhưng hiện công khai nói mình muốn đảng chọn một ứng viên khác vào năm 2024.

Bà Haley - người từng là đại sứ tại Liên Hợp Quốc trong chính quyền Trump - đang cân nhắc chiến dịch tranh cử tổng thống. Ông Scott đã yêu cầu các đồng minh tại bang ngừng ủng hộ cựu tổng thống, trong khi bản thân cũng xem xét chiến dịch tranh cử.

Jane Brady - thành viên Ủy ban Quốc gia đảng Cộng hòa từ Delaware - cho biết tính cách của cựu tổng thống từ lâu đã khiến nhiều người không còn chú ý tới các chính sách của ông, mặc dù chính sách của ông được phần lớn đảng ủng hộ.

Alex Olson - chiến lược gia của đảng Cộng hòa - nói: “Chúng tôi không có vấn đề gì với những gì ông Trump đã làm với tư cách là tổng thống. Tôi đã ủng hộ ông ấy. Tuy nhiên, ông DeSantis ít khoa trương hơn và hiểu về quy trình lập pháp”.