|
|
Một người Yanomani bản địa theo dõi giới chức Brazil khám xét một khu mỏ khai thác vàng trái phép trong rừng Amazon, năm 2016. Ảnh: Reuters. |
Hôm 14/3, một nhóm quan chức thực thi pháp luật liên bang Brazil đột kích khu khai thác mỏ trái phép giữa rừng rậm Amazon. Sau khi các tay súng chống trả tẩu thoát, giới chức Brazil tìm thấy một vật dụng không quá xa lạ với họ: Các thiết bị thu phát của Starlink.
Với tốc độ và mức độ tiện dụng cao, hệ thống này đang là công cụ có giá trị trong tay giới khai mỏ trộm tại Brazil nhằm điều phối hoạt động, nhận cảnh báo về các cuộc đột kích của cơ quan chức năng và thanh toán với các khách hàng - mà không phải quay trở lại thành phố, AP cho biết.
Công cụ mới
Một quan chức tham gia vụ đột kích hôm 14/3 - bao gồm nhân viên của cơ quan thanh tra môi trường và đội phản ứng nhanh của cảnh sát giao thông Brazil - cho biết họ tìm thấy một thiết bị thu phát Starlink hoạt động gần một mỏ khai khoáng.
Họ cũng thu được 600 g thủy ngân, 15 g vàng, 508 viên đạn và một số tài liệu, cũng như tiêu hủy 3.250 lít xăng, bốn sà lan, 12 máy phát điện và một số dụng cụ khác.
Khu mỏ bị đột kích có tên Ouro Mil và thuộc quyền kiểm soát của Primeiro Comando da Capital - một trong những băng đảng đáng sợ nhất tại Brazil.
Kể từ khi nhậm chức hồi đầu năm nay, Tổng thống Brazil Luiz Inácio Lula da Silva đã tăng cường thẩm quyền của giới chức nước này trong đối phó với các loại tội phạm về môi trường, đặc biệt là hành vi khai mỏ trộm trong lãnh thổ mà người Yanomani bản địa sinh sống.
 |
| Thiết bị Starlink bị thu giữ trong cuộc đột kích hôm 14/3. Ảnh: IBAMA/AP. |
Hành vi sử dụng thủy ngân để lọc vàng đang làm nhiễm độc nước, gây bệnh tật và thậm chí là nạn đói cho người bản địa.
Viện Môi trường và Tài nguyên Thiên nhiên Tái tạo Brazil (IBAMA) - cơ quan chấp pháp của Bộ Môi trường Brazil - cho biết họ đã thu được bảy thiết bị Starlink trong vùng lãnh thổ mà người Yanomami sinh sống chỉ trong năm tuần qua - bao gồm hai thiết bị thu được hôm 14/3.
Đây chỉ là một phần nhỏ số thiết bị Starlink được giới tội phạm sử dụng. Họ có thể đã mang nhiều thiết bị đi khi trốn chạy khỏi lực lượng chức năng.
Cơ hội và thách thức
Giới khai mỏ trộm từ lâu đã sử dụng Internet để trao đổi và phối hợp với nhau. Tuy nhiên, họ trước đây phải lắp đặt các thiết bị ăng ten nặng nề, cố định và không thể di chuyển. Kể cả vậy, đường truyền cũng chậm và không ổn định, đặc biệt trong những ngày mưa.
Starlink - vốn lần đầu xuất hiện tại Brazil năm 2022 - đã giải quyết khó khăn này. Một người có thể tự thiết lập Starlink để sử dụng dịch vụ Internet tốc độ cao - cao hơn cả ở nhiều thành phố lớn tại Brazil khi trời bão.
Starlink từ lâu đã coi vùng rừng rậm Amazon là cơ hội vàng để làm ăn, thể hiện qua chuyến thăm Brazil của tỷ phú Elon Musk tháng 5/2022. Tình hình khu vực là một trong những trọng tâm trao đổi giữa ông và cựu Tổng thống Jair Bolsonaro.
“Rất hào hứng được tới Brazil để khởi động Starlink cho 19.000 trường học chưa được nối mạng ở vùng nông thôn, cũng như phục vụ việc giám sát môi trường tại vùng Amazon”, ông Musk viết trên Twitter khi đó, theo CBS.
 |
| Tỷ phú Elon Musk gặp Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro, tháng 5/2022. Ảnh: Bộ Truyền thông Brazil/AP. |
Tuy nhiên, dự án trên chưa trở thành hiện thực. Mới chỉ có ba trạm thu phát Starlink được triển khai ở các trường học vùng Amazon. Dù vậy, Starlink được một số đối tượng khác tích cực chào đón.
“Công nghệ này có tốc độ rất nhanh và thực sự cải thiện khả năng điều hành một mỏ khai thác trái phép”, ông Hugo Loss, quan chức phụ trách điều phối các hoạt động của cơ quan môi trường Brazil, nói với AP. “Bạn có thể quản lý hàng trăm khu mỏ mà không cần đặt chân đến nơi nào.
Một quan chức khác thuộc cơ quan môi trường Brazil cho biết Starlink làm phức tạp thêm nỗ lực đuổi tội phạm khai thác mỏ trái phép khỏi rừng rậm Amazon.
Giới tội phạm cũng không gặp nhiều khó khăn nếu muốn mua thiết bị Starlink. Một đối tượng buôn lậu Starlink tại thành phố Boa Vista, thủ phủ bang Roraima, quảng cáo trong một nhóm WhatsApp rằng bà có thể giao hàng trong ngày với giá 1.600 USD, cùng với phí dịch vụ 360 USD/tháng.
Mục đích tốt
Tuy nhiên, một số người Brazil cũng đang sử dụng Starlink để phục vụ hoạt động kinh doanh hợp pháp.
Tại vùng Atalaia do Norte ở gần biên giới với Peru và Colombia, ông Rubeney de Castro Alves lắp đặt Starlink tại khách sạn của mình từ tháng 12/2022. Giờ đây, ông đã có thể chuyển tiền, gọi video và thậm chí là xem Netflix. Giá dịch vụ mỗi tháng của ông chỉ bằng 1/6 so với quảng cáo của tay buôn lậu kể trên.
“Có quá nhiều điều mới mẻ để xem khiến tôi thậm chí không ngủ”, ông Alves hào hứng.
 |
| Ông Alves hào hứng sau khi lắp đặt Starlink cho khách sạn của mình. Ảnh: AP. |
Trước đó, con trai của ông Alves từng phải bay hơn 1.100 km tới Manaus, thủ phủ bang Amazonas, chỉ để kết nối mạng nhằm đàm phán với một nhóm du khách qua video. Giờ đây, ông Alves tự tin rằng đường truyền Internet tại khách sạn của mình còn ổn định hơn Manaus.
Nhờ Internet, khách sạn của ông Alves đã trở thành điểm tụ tập quen thuộc của giới trẻ địa phương. Ông Alves cũng mua thêm một thiết bị thu phát Starlink cho du thuyền của mình, giúp du khách thoát khỏi cảnh bị ngắt kết nối trong 10 ngày du lịch.
Khi tội phạm sử dụng Starlink vì mục đích xấu, giới chức Brazil cũng đã bắt đầu tận dụng dịch vụ này. Sau cuộc đột kích hôm 14/3, lực lượng tham gia đã dùng Starlink để gửi các bức ảnh và đoạn phim về vụ việc.
Tuy nhiên, giới chức Brazil vẫn mong muốn chặn tín hiệu Starlink ở các mỏ khai thác trái phép.
“Biện pháp này mang ý nghĩa quan trọng trong việc phá hủy cơ sở hạ tầng phục vụ hoạt động khai mỏ trái phép ở các vùng lãnh thổ của người bản địa”, cơ quan môi trường Brazil tuyên bố.
Brazil đầu thế kỷ XXI
Mục Thế giới giới thiệu cuốn sách về chính trị Brazil mang tên "Brazil đầu thế kỷ XXI" do NXB Từ điển Bách Khoa xuất bản năm 2012. Cuốn sách tập trung vào những vấn đề chính trị và kinh tế của Brazil, từ đó đưa ra một số đánh giá chung và khả năng mở rộng quan hệ với Việt Nam cũng như triển vọng kinh tế - chính trị Brazil.
