Thời gian gần đây, công chúng đón nhận nhiều thông tin về việc tử vong bất ngờ do đột quỵ. Đây là tình trạng mất đột ngột lưu lượng máu tới não hoặc chảy máu bên trong sọ, dẫn đến giảm, mất chức năng hoặc chết các tế bào não, gây ra các hậu quả nghiêm trọng như liệt, rối loạn ngôn ngữ, mất cảm giác, trí nhớ, hôn mê và đặc biệt có thể gây tử vong.

Bác sĩ Trần Hoàng Ngọc Anh - Trưởng khoa Ngoại thần kinh, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park (TP.HCM) - cho biết, đột quỵ gồm 2 dạng chính là chảy máu não (do vỡ mạch máu não) và nhồi máu não (do tắc động mạch não).

Với chảy máu trong não, nguyên nhân thường gặp là do tăng huyết áp, ít gặp hơn như vỡ túi phình động mạch não, bệnh mạch máu não dạng bột, rối loạn đông máu…

Với nhồi máu não, nguyên nhân thường gặp nhất là xơ vữa động mạch não, các bệnh lý tim mạch tạo cục máu đông trong tim (như rung nhĩ, bệnh van tim hậu thấp, suy tim nặng...), các bệnh mạch máu nhỏ của não (thường do tăng huyết áp, đái tháo đường…). Khoảng 25% trường hợp không tìm được nguyên nhân chính xác.

Đột quỵ nhồi máu não có thể phát sinh từ xơ vữa mạch máu.

Bác sĩ Trần Hoàng Ngọc Anh lưu ý, đột quỵ thường xảy ra không có dấu hiệu báo trước. Khi có các dấu hiệu như đột ngột méo miệng, nói ngọng và yếu liệt nửa người, hoặc bất kỳ xáo trộn chức năng thần kinh, người bệnh đều phải cảnh giác và nên vào bệnh viện ngay để tránh bỏ lỡ thời gian vàng cấp cứu đột quỵ.

Một số người đột ngột méo miệng, nói ngọng và yếu nửa người, sau đó thì hồi phục hoàn toàn (thường trong vòng 24 giờ). Đây là một dạng khác của đột quỵ, gọi là cơn thiếu máu não thoáng qua) chứ không phải là dấu hiệu báo trước. Trường hợp này cần được khảo sát, điều trị như đột quỵ cấp thông thường.

Cũng theo bác sĩ Ngọc Anh, tầm soát đột quỵ chính là tầm soát các nguyên nhân, yếu tố dễ dẫn đến đột quỵ như tăng huyết áp, đái tháo đường, xơ vữa động mạch, bệnh tim mạch…

Với từng trường hợp cụ thể, bác sĩ sẽ chỉ định các khảo sát phù hợp. Thông thường, các khảo sát này gồm theo dõi huyết áp, đường huyết, mỡ máu, tim mạch, xơ vữa động mạch, chỉ số ABI… Trong một số tình huống, bác sĩ sẽ chỉ định chụp CT/MRI não và mạch máu não, tầm soát các bệnh lý dễ gây tăng đông...

Máy tại Vinmec áp dụng công nghệ chụp cộng hưởng từ an toàn, chính xác, không dùng tia X, không xâm lấn.

Bác sĩ Ngọc Anh cho biết những người lớn tuổi, đặc biệt là người có các bệnh lý nền như tăng huyết áp, đái tháo đường hoặc có các thói quen xấu, lối sống kém lành mạnh như hút thuốc lá, uống nhiều bia rượu, ít vận động… đều nên tầm soát đột quỵ. Những người đang khỏe mạnh và không có yếu tố nguy cơ thì nên kiểm tra sức khỏe định kỳ mỗi 6-12 tháng.

Với những người từng bị đột quỵ, nguy cơ tái phát sẽ cao hơn người khỏe mạnh. Mục tiêu tầm soát với nhóm này là tìm các nguyên nhân tạo ra cục máu đông làm tắc mạch não, hoặc nguyên nhân làm vỡ mạch não tương tự trường hợp chưa bị đột quỵ: Hẹp động mạch não, tăng huyết áp, đái tháo đường, các bệnh về tim, lóc tách động mạch…

Với nhóm này, các bác sĩ thường khuyên dùng thuốc để giảm nguy cơ. Bên cạnh dùng thuốc theo đúng chỉ định, người bệnh cần tái khám thường xuyên để điều chỉnh thuốc và kiểm soát các bệnh nền nhằm đạt mục tiêu phòng ngừa tối ưu. Nếu người bệnh bị tăng huyết áp cao hoặc đái tháo đường, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc để hạ thấp, kết hợp thay đổi lối sống.

Trong một số trường hợp, những người đã bị đột quỵ nhẹ do động mạch cảnh bị hẹp có thể được chỉ định phẫu thuật cắt bỏ nội mạc động mạch cảnh để loại bỏ mảng xơ vữa gây hẹp động mạch cảnh, ngăn ngừa đột quỵ tái phát. Bên cạnh đó, bác sĩ có thể điều trị động mạch cảnh hẹp mà không cần phẫu thuật bằng thủ thuật gọi là nong mạch, dùng bóng nong và đặt stent để mở động mạch.

Thông thường, các thuốc phòng ngừa đột quỵ đều phải dùng lâu dài, gần như suốt đời. Do đó bệnh nhân phải tuân thủ điều trị, không tự ý ngưng thuốc hay thay đổi liều thuốc. Nếu có bất thường trong quá trình điều trị, bệnh nhân cần tái khám để được bác sĩ đánh giá lại và điều chỉnh nếu cần, không nên tự ý thay đổi liệu trình điều trị.

Hiện nay, MRI được sử dụng để kiểm tra tình trạng hầu hết cơ quan trong cơ thể, đặc biệt có giá trị trong chụp ảnh chi tiết não hoặc thần kinh cột sống. Do có độ phân giải và tương phản tốt, hình ảnh MRI cho phép phát hiện ra các điểm bất thường ẩn sau các lớp xương mà các phương pháp tạo ảnh khác khó có thể nhận ra.

MRI có thể cho kết quả chuẩn xác hơn so các kỹ thuật dùng tia X (ngoại trừ kỹ thuật chụp DSA đánh giá mạch máu) trong chẩn đoán các bệnh lý não, tim mạch, đột quỵ… Hơn nữa, quá trình chụp bằng MRI không gây tác dụng phụ như trong chụp Xquang hay cắt lớp vi tính (CT).

Hình ảnh chuỗi xung mạch não (MRA tof 3D) của một bệnh nhân nữ 54 tuổi sàng lọc mạch não phát hiện túi phình động mạch (vị trí mũi tên) và đã được can thiệp nút túi phình động mạch não phải tại Vinmec.

Hệ thống chụp MRI 3.0 Tesla tại các bệnh viện Vinmec trên toàn quốc được trang bị bởi hãng GE Healthcare (Mỹ) với chất lượng hình ảnh cao, cho phép đánh giá toàn diện, không bỏ sót tổn thương mà giảm được thời gian chụp. Công nghệ Silent giúp hạn chế gây tiếng ồn, tạo sự thoải mái và giảm căng thẳng cho người bệnh trong quá trình chụp, giúp việc thu hình đạt chất lượng tốt hơn và rút ngắn thời gian chụp.

Vinmec là một trong những bệnh viện đầu tiên tại Đông Nam Á sử dụng máy chụp cộng hưởng từ mới 3.0 Tesla công nghệ Silent từ nhà sản xuất GE Healthcare (Mỹ). Máy áp dụng công nghệ chụp cộng hưởng từ an toàn, chính xác nhất hiện nay, không dùng tia X, không xâm lấn. Công nghệ Silent rất có lợi cho các trường hợp bệnh nhân là trẻ nhỏ, người già, bệnh nhân sức khỏe yếu hay vừa phẫu thuật.

Hình ảnh dị dạng thông động tĩnh mạch vùng trán phải của một bệnh nhân nam 40 tuổi. Bệnh nhân đã được can thiệp nút khối dị dạng tại Vinmec và hồi phục sức khỏe tốt.

Với hệ thống MRI tối tân, áp dụng các phương pháp can thiệp mạch não hiện đại cùng đội ngũ chuyên gia chẩn đoán hình ảnh và thần kinh giàu kinh nghiệm, Vinmec là địa chỉ khám tầm soát nguy cơ đột quỵ được tin cậy. Trong thời gian qua, Vinmec đã cấp cứu, điều trị kịp thời thành công nhiều trường hợp đột quỵ, không để lại di chứng.