Trong năm nay, cựu Tổng thống Donald Trump chưa từng công khai ủng hộ ông Ron DeSantis. Theo ông Trump, lý do là thống đốc bang Florida - người từng được “ông nâng đỡ” - chưa bao giờ yêu cầu. Các nguồn tin thân cận cho biết ông Trump cũng không mời ông DeSantis tham dự cuộc mít tinh hôm 6/11 ở Miami.

Theo New York Times, việc động chạm đến bản ngã của đối phương là điều phổ biến trong chính trị Mỹ, nhưng hiếm khi sự rạn nứt trong nội bộ đảng xuất hiện rõ rệt vào thời điểm quan trọng như thế này.

Tại cuộc mít tinh ở Latrobe, vào tối 5/11, ông Trump đã “trao” một biệt danh cho thống đốc bang Florida: "Ron DeSanctimonious" (hay Ron cao đạo).

Căng thẳng giữa hai ngôi sao của đảng Cộng hòa càng leo thang vào ngày 6/11, với các cuộc mít tinh ở Florida. Ông Trump vận động tranh cử ở Nam Florida với Thượng nghị sĩ Marco Rubio và các đảng viên Cộng hòa khác. Cùng lúc đó, ông DeSantis cũng vận động tại một loạt sự kiện dọc theo bờ biển phía tây của bang.

Ông Trump đã không lặp lại lời chế nhạo vào ngày 6/11 và ông DeSantis không đề cập đến cựu tổng thống. Song sự rạn nứt dần lộ diện giữa họ đang khiến những người ủng hộ phân tâm. Đồng thời, nó cho thấy mầm mống chia rẽ sâu sắc hơn giữa các đảng viên Cộng hòa trước mục tiêu tái chiếm Nhà Trắng vào năm 2024.

Rạn nứt

Ông Trump đã nói với những người ủng hộ, cả công khai và riêng tư, rằng ông sẽ sớm công bố tái tranh cử. Trong khi đó, ông DeSantis được nhiều người xem là lựa chọn thay thế hàng đầu để đại diện đảng Cộng hòa, nhờ huy động được 200 triệu USD hỗ trợ tranh cử.

Từ lâu, cựu tổng thống đã nhận công trong việc thúc đẩy danh tiếng của ông DeSantis - một thành viên mờ nhạt trong Quốc hội Mỹ suốt 6 năm. Vào năm 2018, ông Trump cũng là người vực dậy ông DeSantis trong cuộc đua cho vị trí thống đốc bang khi ông này bị đối thủ Adam Putham dẫn trước.

Tuy nhiên, ông Trump dường như đang trả giá cho "sự hào hiệp" của mình.

Thống đốc bang Florida Ron DeSantis. Ảnh: New York Times.

Ông Trump nhiều lần tỏ ra phật ý vì ông DeSantis không thể hiện lòng trung thành một cách thỏa đáng, theo những người thân cận với cựu tổng thống.

Ông Trump đặc biệt khó chịu vì khoảng cách mà ông DeSantis tạo ra giữa họ, từ việc chỉ trích vaccine Covid-19 được phát triển dưới thời chính quyền ông Trump đến việc ủng hộ Joe O'Dea, ứng viên Thượng viện của đảng Cộng hòa ở Colorado, chỉ vài ngày sau khi cựu tổng thống chỉ trích ông này.

Cựu tổng thống nhiều lần chế giễu ông DeSantis một cách riêng tư với bạn bè và cố vấn, sử dụng cả biệt danh được nhắc đến công khai hôm 5/11. Roger Stone, cố vấn lâu năm của ông Trump, cũng dùng biệt danh này trong một bài đăng trên mạng xã hội Truth Social, vào ngày 27/10.

Những người nắm rõ kế hoạch mít tinh của ông Trump cũng cho biết ông DeSantis không được mời tham dự mít tinh hôm 6/11 và cũng không yêu cầu tham dự.

“Họ đã không mời Ron. Tôi nghĩ đây là điều ngu ngốc”, một trong những nhà tư vấn của đảng Cộng hòa nắm rõ về kế hoạch của cuộc mít tinh cho biết. “Tại sao không cố tránh tạo ra sự đối đầu? Nhưng kỳ thực, nếu họ có mời Ron thì tôi cũng không chắc cậu ấy sẽ đến”, theo Politico.

Trên thực tế, cựu Tổng thống Trump từng tránh chỉ trích mạnh mẽ thống đốc Florida trước cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ. Nhưng một số nguồn tin thân cận cho biết thái độ của ông đã thay đổi sau khi đội ngũ của thống đốc bất ngờ phát hành một video.

Đoạn video đen trắng dài 96 giây được dựng dựa trên bài phát biểu nổi tiếng “chúa tạo ra một nông dân” vào những năm 1970 của phát thanh viên Paul Harvey.

Với phiên bản mới do vợ ông DeSantis chia sẻ, đoạn video dường như muốn biến ông DeSantis thành một đối tượng được tôn kính, giống như ông Trump từng được nhiều người theo chủ nghĩa dân tộc và Cơ đốc giáo, cùng những người ủng hộ nhiệt thành khác xem như một "đấng cứu thế".

Lời cảnh báo của ông Trump

Trong cuộc mít tinh ở Pennsylvania vào ngày 5/11, ông Trump đã chỉ ra vị trí dẫn đầu của mình so với ông DeSantis trong các cuộc thăm dò giả định cuộc bầu cử sơ bộ của đảng Cộng hòa.

Ông Trump đã chiếu trực tiếp các kết quả thăm dò trên màn hình khổng lồ bên cạnh sân khấu, nhằm khẳng định sức mạnh chính trị của ông trong nội bộ đảng Cộng hòa.

Người ủng hộ chụp ảnh cạnh bức tượng Thống đốc Ron DeSantis ở Coconut Creek, Florida. Ảnh: New York Times.

Ngược lại, tại Florida, ông DeSantis đã hạ thấp cuộc nói chuyện về khả năng tranh cử tổng thống, song ông kiên quyết từ chối khẳng định giữ chức thống đốc trong 4 năm, nếu được bầu lại.

Ông DeSantis tổ chức 13 cuộc mít tinh khắp Florida từ ngày 4-7/11, trong đó có 3 sự kiện diễn ra vào ngày 6/11, theo CNN.

Điều này khiến một số ứng viên đảng Cộng hòa rơi vào tình thế khó xử khi phải lựa chọn vận động tranh cử với thống đốc hay cựu tổng thống.

Thượng nghị sĩ Marco Rubio và Rick Scott đã ở Miami cùng 7 thành viên Quốc hội khác, trong khi Giám đốc Tài chính Jimmy Patronis tham gia cùng ông DeSantis.

Ông DeSantis đã dành phần lớn bài phát biểu kéo dài hàng tiếng đồng hồ trước khoảng 500 người, để nói về cách ứng phó với đại dịch Covid-19. Ông chỉ ra rằng các chính sách của ông trong đại dịch khác biệt với đảng Dân chủ và thậm chí cả một số đảng viên Cộng hòa.

“Là một nhà lãnh đạo, tôi cần quan tâm đến công ăn việc làm cho những người mà tôi đại diện, hơn là lo lắng cho chính mình”, ông DeSantis nói.

Sau sự kiện này, Mary Bishop, 73 tuổi, cho biết bà rất buồn vì ông Trump đã công kích ông DeSantis. Bà từng bỏ phiếu cho ông Trump hai lần, nhưng mong muốn ông DeSantis bước vào cuộc bầu cử năm 2024 hơn.

“Chúng tôi cần một người có thể giúp chúng tôi xích lại gần nhau và không liên tục phân chia chủng tộc hay tôn giáo”, bà nói.

Tại Miami, ông Trump hết lời ca ngợi “Thượng nghị sĩ Marco Rubio”, gọi ông này là bạn và nói rằng người dân Florida sẽ bầu cho ông Rubio. Ông cũng nói thêm: “(Mọi người) sẽ bầu Ron DeSantis làm thống đốc”. Đó là lần duy nhất cựu tổng thống đề cập đến đối thủ tiềm năng trong bài phát biểu kéo dài 90 phút.

Trong khi đó, bà Lainie Guthrie, 57 tuổi, ở Royal Palm Beach, nói rằng ông DeSantis lẽ ra phải tham dự cuộc mít tinh cùng với cựu tổng thống. Bà cho rằng ông Trump cần có cơ hội “hoàn thành” những gì ông đã bắt đầu trong nhiệm kỳ đầu tiên.

“Ông ấy đã làm một công việc tuyệt vời cho đất nước của chúng tôi, cho dù mọi người có thích ông ấy hay không”, bà Guthrie nói. “Ông ấy có quyền tái tranh cử".