|
|
Trẻ bú mẹ hoàn toàn cũng như bú mẹ một phần nên được cung cấp vitamin D bắt đầu từ khi mới sinh và bổ sung sắt khi 4-6 tháng tuổi. Ảnh: Diarybunda. |
Trẻ sinh đủ tháng, khỏe mạnh thường được nhận vitamin và khoáng chất cần thiết từ sữa mẹ hoặc sữa công thức. Trường hợp trẻ sinh rất non - sinh ra với cân nặng dưới 1,5 kg - sẽ cần bổ sung thêm vitamin và khoáng chất trực tiếp vào sữa mẹ hoặc sữa công thức. Ngoài ra, trẻ bú mẹ hoàn toàn cũng như bú mẹ một phần nên được cung cấp vitamin D bắt đầu từ khi mới sinh và bổ sung sắt khi 4-6 tháng tuổi.
Các chất bổ sung phổ biến nhất được khuyến nghị cho trẻ sơ sinh bao gồm:
Vitamin K
Viện Nhi khoa Mỹ (AAP) khuyến cáo tất cả trẻ sơ sinh được tiêm vitamin K một lần ngay sau khi sinh để giảm nguy cơ mắc bệnh xuất huyết. Vitamin K cần thiết cho cơ thể để kích hoạt một số phân tử giúp máu đông.
Vitamin D
Vitamin D cho phép cơ thể hấp thụ, giữ lại canxi và phốt pho, cả hai đều rất quan trọng để xây dựng xương chắc khỏe. Thiếu vitamin D có thể dẫn đến còi xương trong 2 năm đầu đời và ảnh hưởng phát triển thể trạng của trẻ khi trưởng thành.
Sữa mẹ không cung cấp đầy đủ vitamin D nên tất cả trẻ sơ sinh bú sữa mẹ đều phải được bổ sung. Trẻ bú sữa công thức nói chung không cần bổ sung thêm vitamin D trong sữa đã được bổ sung loại vitamin này. Nếu trẻ được uống ít nhất 900 ml sữa công thức mỗi ngày, trẻ đang nhận đủ lượng vitamin D.
Vitamin B12
Vitamin B12 giữ cho các tế bào thần kinh và máu của cơ thể khỏe mạnh, đồng thời giúp tạo ra ADN, vật liệu di truyền trong tất cả tế bào. Thiếu vitamin B12 có thể gây ra một loại thiếu máu gọi là thiếu máu nguyên bào khổng lồ khiến người bệnh mệt mỏi và suy nhược.
Vitamin B12 không có trong thực phẩm thực vật. Vì vậy, những bà mẹ đang cho con bú theo chế độ ăn thuần chay nghiêm ngặt (có nghĩa là họ không ăn bất kỳ loại thực phẩm động vật nào) cần bổ sung vitamin B12 vào chế độ ăn uống của họ. Việc này đảm bảo cả bản thân và con của họ đều được nhận đủ mức.
Các dấu hiệu và triệu chứng của thiếu vitamin B12 ở trẻ sơ sinh bao gồm nôn mửa, hôn mê, thiếu máu, chậm phát triển, giảm trương lực cơ (trương lực cơ thấp). Trẻ sơ sinh bú sữa mẹ có thể bị thiếu vitamin B12 khi được 2-6 tháng tuổi, nhưng các triệu chứng có thể không rõ ràng cho đến khi được 6-12 tháng. Trẻ sơ sinh bú sữa mẹ có thể phát triển các dấu hiệu lâm sàng của sự thiếu hụt vitamin B12 trước khi mẹ của chúng bị.
Sắt
Sữa mẹ ít sắt nhưng hầu hết trẻ sinh ra đều có đủ lượng sắt dự trữ để bảo vệ trẻ khỏi bệnh thiếu máu, ít nhất cho đến khi trẻ được 4-6 tháng tuổi. Nếu mẹ bị đái tháo đường thai kỳ được kiểm soát kém hoặc con sinh non, nhỏ hơn 2,9 kg khi sinh, bé có thể không nhận đủ chất sắt trong thai kỳ.
 |
| Khi bạn bắt đầu cho bé làm quen với thức ăn đặc, hãy chọn thực phẩm có chứa sắt như ngũ cốc, thịt, cá, đậu và rau. Ảnh: Teisinc. |
AAP khuyến nghị trẻ sơ sinh bú mẹ hoàn toàn và bú mẹ một phần nên bổ sung sắt lỏng 1 mg/kg/ngày bắt đầu từ giai đoạn 4-6 tháng và tiếp tục cho đến khi thức ăn rắn có chứa sắt được đưa vào bữa ăn dặm (6 tháng tuổi). Khi bạn bắt đầu cho bé làm quen với thức ăn đặc, hãy chọn thực phẩm có chứa sắt như ngũ cốc, thịt, cá, đậu và rau.
Các bà mẹ cần làm gì?
Từ khi mới sinh, trẻ nên được bổ sung 400 IU vitamin D hàng ngày và tiếp tục cho đến một tuổi.
Nếu con bạn sinh non, bé có thể cần bổ sung sắt cao hơn là 2 mg/kg/ngày bắt đầu trong tháng đầu tiên sau sinh. Mẹ nên gặp bác sĩ của bé để nhận lời khuyên về các nhu cầu dinh dưỡng cụ thể.
Nếu bạn ăn chay trường, hãy bổ sung B12 và gặp bác sĩ dinh dưỡng để đảm bảo chế độ ăn uống, chất bổ sung của mình là đủ cho cả mẹ và bé.
Cha mẹ không cho trẻ uống sữa bò tươi cho đến sau sinh nhật đầu tiên của trẻ. Trẻ uống sữa bò tươi (thay vì sữa mẹ hoặc sữa công thức tăng cường chất sắt) trong năm đầu đời có nhiều khả năng bị thiếu máu do thiếu sắt vì lượng đạm quá nhiều trong sữa bò cũng có thể làm thận của bé bị quá tải.
Sau 6 tháng tuổi, bạn cho trẻ ăn thức ăn giàu sắt như rau xanh, thịt và ngũ cốc. Sau 4-6 tháng, lượng sắt dự trữ tự nhiên của bé từ lúc mới sinh sẽ bắt đầu giảm. Đừng ngại cho bé ăn các loại protein và rau xanh, chúng sẽ cung cấp cho bé tất cả chất dinh dưỡng cần thiết.
Cơ thể chúng ta xử lý sắt theo cách tự nhiên hơn khi nó đến từ thực phẩm chúng ta ăn thay vì chất bổ sung hoặc vitamin. Một số thực phẩm giàu chất sắt bao gồm: Đậu nành, đậu lăng, rau bina, đậu garbanzo, đậu xanh, đậu tây, đậu phụ, đậu đen, thịt bò và trứng.
Ngay khi thấy răng mọc, cha mẹ hãy bắt đầu đánh răng cho trẻ bằng lượng nhỏ kem đánh răng có chứa flo cỡ hạt gạo 2 lần mỗi ngày.
Nếu bé cần bổ sung các vi chất, bạn nên hỏi ý kiến bác sĩ để được tư vấn về chủng loại, liều lượng để đảm bảo an toàn cho sự phát triển tối ưu của trẻ.
Bài viết do cử nhân điều dưỡng Nguyễn Thị Vân Anh, khoa Dinh dưỡng, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, cung cấp thông tin.
