Những ngày đầu tháng 5, dân tình bày tỏ thái độ bức xúc về hình ảnh của nhóm người mẫu phản cảm trong trang phục truyền thống Việt Nam như áo dài, áo yếm, nón quai thao,... được cách điệu quá đà, lố bịch.

Cái giá phải trả là bao nhiêu?

Ngày 26/5, bà Nguyễn Mỹ Hạnh, Phó Chánh Văn phòng, Sở Văn hóa và Thể thao TPHCM cho biết đã có phản hồi về việc xử phạt show thời trang "diện áo yếm, lộ vòng 3” của NTK Tường Danh. Bà Hạnh cho biết chương trình thời trang mang tên New Tradition diễn ra vào ngày 6/5 tại Thủ Đức. Ban tổ chức show diễn đã không thực hiện thủ tục hành chính theo đúng quy định tại Sở Văn hóa và Thể thao.

“Thanh tra Sở đang phối hợp với các cơ quan liên quan, trong đó có lấy ý kiến các chuyên gia để xác minh sự việc và sẽ xử lý theo đúng quy định luật pháp hiện hành", đại diện Sở Văn hóa cho biết.

Sở Văn hóa và Thể thao TP.HCM cho biết sẽ xử lý nghiêm show diễn New Tradition của NTK Tường Danh Ảnh: FB Tường.

Mặt khác, Sở Văn hóa và Thể thao cũng đã có văn bản phối hợp với Sở Thông tin và Truyền thông trao đổi về biện pháp kiểm tra, xử lý kịp thời trong trường hợp các hình ảnh, nội dung vi phạm lan truyền trên không gian mạng.

Không chỉ bất tuân thủ quy định pháp luật về tổ chức chương trình, show diễn còn bị lên án về tính thuần phong mỹ tục - một trong những yếu tố nhạy cảm trong các chương trình biểu diễn nghệ thuật.

Trước đó, vào đầu năm 2023, đêm nhạc của SpaceSpeakers cũng đã bị xử lý hành chính về hình ảnh phản cảm. Theo đó, Chủ tịch UBND TP.HCM ban hành Quyết định số 4346/QĐ-XPHC xử phạt vi phạm đối với Công ty TNHH Một thành viên Quảng cáo Truyền thông Người hâm mộ Việt 110 triệu đồng vì tổ chức chương trình biểu diễn nghệ thuật Spacespeakers Live Concert – The Kosmik "sử dụng trang phục, từ ngữ, âm thanh, hình ảnh, động tác, phương tiện biểu đạt, hình thức biểu diễn hành vi trái với thuần phong, mỹ tục của dân tộc" (vi phạm khoản 7, điều 11, Nghị định số 38/2021).

Phản cảm đội lốt thể nghiệm

Trong thời điểm show diễn nhận phản hồi tiêu cực từ công chúng, NTK Tường Danh đã có vài chia sẻ trên một tạp chí thời trang nội địa. Theo NTK này, thể nghiệm là cụm từ được sử dụng để nói về tính chất của bộ sưu tập New Tradition.

Theo từ điển của tiến sĩ Hồ Ngọc Đức, thể nghiệm thể hiện hành vi xem xét qua thực tiễn, kinh nghiệm để kết luận một điều gì đó đúng hay không đúng. Với thời trang, hình thức thể nghiệm có thể thấy qua các hoạt động cải tiến, tái cấu trúc, thực hiện hóa các ý tưởng riêng biệt và độc đáo trong phong cách thiết kế.

Tạp chí Elle nhận xét mô hình Disruption là động lực thúc đẩy hình thức thể nghiệm trong thời trang. Trích dẫn theo khái niệm của tờ Harvard Business Review, Disruption là quá trình khi những công ty nhỏ với tài nguyên hạn chế có khả năng thách thức những đế chế kinh doanh hùng hậu. Vào thập niên 2010, các nhà thiết kế trẻ lúc bấy giờ như Simon Porte Jacquemus hay J.W.Anderson đã phát triển theo mô hình này nhằm hiện thực hóa các thiết kế táo bạo và đạt thành công nhất định.

Mặt khác, sự kết hợp mới lạ giữa thời trang và các loại hình nghệ thuật cũng được xem là hình thức thể nghiệ. Nghệ sĩ người Tây Ban Nha - Eugenio Recueno, đã thành công khi thể nghiệm bộ ảnh thời trang tái hiện các tác phẩm hội họa của Picasso.

Hình ảnh một người mẫu nam để đầu trọc, mặc bộ trang phục màu vàng cổ trụ, tạo dáng bên chiếc chuông vàng gây tranh cãi. Ảnh: FB Tường.

Ở Việt Nam, NTK Lê Thanh Hòa từng thể nghiệm chất liệu lụa Mã Châu trên các thiết kế của anh. Hay gần nhất là NTK Minh Hạnh, cô thể nghiệm các thiết kế thời trang được tạo dựng từ chất liệu thiên nhiên của rừng quốc gia Cát Tiên. Đó được xem là thể nghiệm.

Đến nay, trang phục áo dài từng được thể nghiệm theo nhiều xu hướng thời trang thế giới. Bên cạnh nhiều thiết kế cách tân được đón nhận, một số kiểu dáng mới của áo dài vấp phải phản hồi tiêu cực, điển hình như phong cách váy xuyên thấu. Hàng loạt các tên tuổi như Thanh Hằng, Mai Phương Thúy, Ngọc Châu và nhiều người đẹp khác từng hứng chịu phản hồi tiêu cực vì trang phục áo dài xuyên thấu. Nổi bật là bộ trang phục áo dài của Hà Anh tại chung kết Hoa hậu Hoàn vũ Việt Nam 2022. Ban tổ chức cuộc thi đã bị xử phạt hành chính 70 triệu đồng vì sự phản cảm của nữ người mẫu.

Các thiết kế của NTK Tường Danh không chỉ bị cho là tiếp tục "đi vào vết xe đổ". Loạt thiết kế của NTK này còn bị cho là rác phẩm, xúc phạm văn hóa và tôn giáo nhưng lợi dụng danh nghĩa "thể nghiệm", mô hình Disruption và cái tôi nghệ sĩ. Thực chất, số đông đã đánh giá đây là những sản phẩm phi thời trang, lố bịch và thích đáng phải nhận sự tẩy chay, lên án mạnh mẽ của cộng đồng.