Vào đêm rực rỡ của tháng 11/2022, vài chục người tụ tập ở hiệu sách dưới tầng hầm ở Washington D.C. để nghe ông Newport chia sẻ về tình hình công nghệ, công việc và xã hội nói chung.

Ông Newport, nhà khoa học máy tính 40 tuổi từng tốt nghiệp MIT, dành phần lớn thời gian để nghiên cứu lý thuyết thuật toán phân tán, đồng thời giảng dạy cho sinh viên với tư cách là phó giáo sư tại Đại học Georgetown.

Tuy nhiên, ông cũng có “nghề tay trái”, khi thường xuyên chia sẻ xoay quanh các giá trị của việc tập trung khi làm việc, cân bằng giữa công việc - cuộc sống và tránh sự sao nhãng từ thiết bị kỹ thuật số.

Cách để hoàn thành nhiều việc hơn là làm ít đi

Chủ nghĩa cấp tiến thầm lặng trong các cuốn sách của ông Newport về năng suất và các chiến lược đối phó dành cho những người lao động tri thức thế kỷ XXI đã giúp ông nhận được sự ủng hộ lớn.

Ông đã bán được hơn 2 triệu bản sách trên 40 ngôn ngữ. Điều đó khiến ông trở thành người nổi tiếng trong lĩnh vực này. Tại sự kiện đêm đó, căn phòng chật ních những người tham dự từ độ tuổi đôi mươi cho đến những người đã về hưu.

Ông Newport viết nhiều cuốn sách về năng suất làm việc. Ảnh minh họa: Reuters.

Ông Newport không phải là người đầu tiên tạo dựng được tên tuổi trong lĩnh vực quản lý thời gian. Trong khi phần lớn trọng tâm vào cuối thế kỷ XX là cố gắng hoàn thành nhiều việc trong khoảng thời gian ngắn nhất có thể, hầu hết cuốn sách nổi tiếng gần đây về chủ đề này lại lập luận ngược lại: Cách để hoàn thành nhiều việc hơn là làm ít đi.

Những cuốn sách của Newport đã liên quan đến cách làm đó. Ông phân tích rõ hơn về cảm giác kiệt sức dâng cao sau sự bùng nổ của mạng xã hội và điện thoại thông minh, cũng như sự biến mất của ranh giới giữa công việc - cuộc sống.

Trong bài viết trên New York Post, ông Newport dẫn nghiên cứu ở Iceland liên quan đến thử nghiệm tuần làm việc 4 ngày. Dữ liệu tiết lộ rằng những người lao động trong thử nghiệm cảm thấy tràn đầy năng lượng hơn và ít căng thẳng hơn.

Ông Newport nảy ra ý tưởng về “làm việc sâu” (deep work) trong thời gian ở MIT, khi xung quanh ông là “những nhà lý thuyết lỗi lạc”. Ông nhận xét rằng những người đã giải được một số định lý toán học lớn nhất thế giới chỉ có khả năng tập trung sâu vào một vấn đề hoặc dự án duy nhất trong thời gian dài.

Theo vị chuyên gia, có một số người bẩm sinh đã giỏi làm việc sâu, chẳng hạn các nhà khoa học máy tính lý thuyết hàng đầu... Những người còn lại than thở về việc mình không đạt được tiến bộ trong các mục tiêu dài hạn hoặc các dự án khó khăn. Chúng ta có xu hướng xao lãng với nhiệm vụ đang làm.

Làm việc thông minh hơn chứ không phải chăm chỉ hơn

Ông Newport từng phải vật lộn trong thế giới xuất bản. Ở trường đại học và khi còn là sinh viên mới tốt nghiệp, ông viết những cuốn sách tư vấn cho sinh viên với những tiêu đề hấp dẫn.

Tuy nhiên, khi ông già đi so với nhóm tuổi mà bản thân đang nhắm đến, ông vật lộn để tìm được lượng độc giả rộng hơn. Nỗ lực đầu tiên của ông để viết cho độc giả lớn tuổi hơn, với cuốn hướng nghiệp mang tên “So Good They Can’t Ignore You” (Quá giỏi để họ không thể lờ bạn), từng không đáp ứng được kỳ vọng.

Nhà xuất bản không đầu tư tiền vào việc quảng bá Deep Work, và chọn "một sự ra mắt thầm lặng". Vì vậy, tác giả đã quyết định tự mình quảng bá nó qua nhiều kênh khác nhau.

Tuần này qua tuần khác, doanh số bán hàng bắt đầu tăng lên. Sau thành công của Deep Work, doanh thu của So Good They Can't Ignore You cũng tăng vọt, mở đường cho hai cuốn sách tiếp theo.

Ông Newport kêu gọi làm việc thông minh hơn. Ảnh: PA Archive.

Laurie Abkemeier, đại diện lâu năm của ông Newport, cho biết sách của ông luôn có cùng nội dung: “Làm việc thông minh hơn, chứ không phải chăm chỉ hơn”.

Theo quan sát cá nhân, những sinh viên giỏi nhất tại trường đại học thuộc nhóm Ivy League của ông không phải là những người vùi đầu tại thư viện 24/7. Họ là những người có thể sắp xếp thời gian để vui chơi, cũng như phân định rõ ràng giữa làm việc và không làm việc.

Gần đây, ông ủng hộ một nguyên tắc tương tự: Có thể cân bằng thành công sự nghiệp với gia đình, bạn bè và các mục tiêu cá nhân. Theo ông, các quyết định lớn trong sự nghiệp nên được đưa ra với nhiều yếu tố khác.

Cường độ tập trung giảm sút theo thời gian

Bên cạnh đó, ông cho rằng "ngay cả khi có ít thời gian nghỉ giải lao, bạn cũng chỉ có thể làm việc liên tục trong một vài giờ trước khi cường độ tập trung giảm sút". Trong thực tế, giá trị này có thể là gần 2-3 giờ đối với hầu hết sinh viên.

Ông Newport là một trong số các chuyên gia đang tìm cách giải quyết một số mâu thuẫn đang gây khó khăn cho tầng lớp lao động tri thức chuyên nghiệp, hay những người “dùng trí óc để kiếm sống”.

Phó giáo sư Cal Newport, Đại học Georgetown. Ảnh: Financial Times.

Theo ông, các công ty đã không thể tìm ra cách đo lường và đánh giá năng suất của lao động trí thức - điều hoàn toàn khác với những công nhân sản xuất. Vì vậy, họ có thể sử dụng năng suất giả, khi coi “hoạt động như một đại diện cho năng suất”.

Đây là vấn đề bởi vì hoạt động cường độ cao kéo dài thực sự dẫn đến năng suất thấp hơn, cũng như kiệt sức.

Nhiều công cụ kỹ thuật số trong những năm gần đây đã khiến mọi thứ trở nên tồi tệ hơn. Mặc dù có thể chỉ mất chút thời gian để kiểm tra email đến hoặc tin nhắn từ nền tảng Slack, sự phân tâm nhất thời có thể khiến tâm trí bị chệch hướng khỏi nhiệm vụ đang làm, khiến bạn khó tập trung hơn.

Lãnh đạo cấp cao tại một trong 4 công ty tư vấn lớn cho biết đã chứng kiến ​​công ty có quá nhiều “cuộc họp tồi tệ không có trọng điểm và quá nhiều người”. Trong khi đó, nhiều những người tham gia lại không tập trung và bận rộn với các nhiệm vụ khác.

Để đối phó với điều này, vị quản lý này đã thúc đẩy việc thu gọn lại các cuộc họp hoặc thay vào đó đưa ra các câu hỏi bằng văn bản. Ông có thể làm được điều đó nhờ vị trí cao của mình trong công ty. Tuy nhiên, các đồng nghiệp khác đã không may mắn như vậy.

“Tôi thực sự nghĩ rằng chất lượng công việc của chúng ta thấp hơn đáng kể so với 15 năm trước. Mọi người làm việc chăm chỉ hơn, bận rộn hơn và chắc chắn là mệt mỏi hơn”, ông cho biết.

Nhiều người khác đã ghi nhận ông Newport vì đã thay đổi đáng kể cuộc sống và công việc của họ, mang lại cho họ cơ sở để đánh giá cơ hội nghề nghiệp mới hoặc nâng cao năng suất của họ.

Tuy nhiên, ngay cả một số người hâm mộ cuồng nhiệt nhất của ông Newport cũng cho biết các lời khuyên của ông mang tính truyền cảm hứng hơn là khả thi.

Trong đó, nhiều người chỉ trích rằng ông Newport đang nói chuyện với một nhóm nhỏ dân số có đặc quyền “làm việc sâu” - điều không dành cho những người bên ngoài lĩnh vực tri thức hoặc những người đảm đương nhiều trách nhiệm.

Cuối tuần bị 'xâu xé' vì kỷ nguyên sa thải Báo cáo mới chỉ ra các nhân viên trong một số lĩnh vực đang làm việc nhiều hơn vào cuối tuần, một phần do làn sóng sa thải khiến ít người hơn nhưng kiêm nhiệm thêm đầu việc. 14:24 10/3/2023

Kết quả bất ngờ từ thử nghiệm tuần làm việc 4 ngày lớn nhất thế giới Đợt thử nghiệm tuần làm việc 4 ngày lớn nhất từ trước đến nay cho thấy hầu hết công ty ở Anh không quay lại lịch 5 ngày tiêu chuẩn, với 1/3 sẵn sàng thay đổi quy định vĩnh viễn. 15:51 21/2/2023