Ngày đêm ở thành phố Antakya, Thổ Nhĩ Kỳ inh ỏi tiếng còi xe cứu thương và âm thanh của máy xúc đất xé toạc bê tông. Ngược lại, thị trấn Bsania của tỉnh Idlib (Syria) - nơi nhóm Hồi giáo Tahrir al-Sham (HTS) kiểm soát - hầu như im ắng.

Trận động đất mạnh 7,8 độ richter ngày 6/2 và những cơn dư chấn sau đó đã tàn phá nặng nề khu vực miền Nam Thổ Nhĩ Kỳ và phía Tây Bắc Syria. Tính đến ngày 12/2, thảm họa này đã khiến hơn 33.000 người thiệt mạng ở hai quốc gia, con số được dự báo tiếp tục tăng khi vẫn còn nhiều người nằm dưới đống đổ nát.

Mặc dù cả hai quốc gia đều phải gánh chịu những thiệt hại nặng nề và khẩn cầu viện trợ khẩn cấp từ quốc tế, so với Thổ Nhĩ Kỳ, người dân Syria lại thiệt thòi hơn trong việc nhận các khoản hỗ trợ.

Hàng nghìn nhân viên cứu hộ với thiết bị hỗ trợ nâng hạng nặng, nhân viên y tế, các loại chó nghiệp vụ đang miệt mài tìm kiếm người sống sót ở khu vực miền Nam Thổ Nhĩ Kỳ. Trong khi đó, ở khu vực Tây Bắc Syria hiện đang do phe đối lập kiểm soát, dường như không có bất kỳ một sự hỗ trợ nào.

Khu vực phía Tây Bắc này phải nhận rất ít sự hỗ trợ từ quốc tế, do tiền tuyến với chính phủ Syria bị phong tỏa, và nhóm HTS cũng từng tuyên bố chặn các chuyến hàng hỗ trợ đến từ khu chính phủ kiểm soát, theo Reuters.

Mất mát và suy sụp

Cơn động đất đã nuốt chửng hàng loạt nhà cửa và sinh mạng người dân Thổ Nhĩ Kỳ và Syria. Abu Ala, người sinh sống ở thị trấn Bsania, Syria đã mất cả nhà cửa lẫn hai người con.

Trò chuyện với BBC, ông Ala chỉ tay vào đống đổ nát, nơi từng là phòng ngủ của ngôi nhà, kể rằng cơn thảm họa đã xảy ra trong lúc "vợ và con gái tôi đang ngủ". Wala, đứa con gái 15 tuổi, đã ở rìa của căn phòng về phía ban công.

"Máy ủi đã tìm thấy thi thể đứa bé, tôi đã nhận về và chôn cất con bé", ông nói.

Lực lượng Phòng vệ Dân sự Syria (White Helmets), nhóm hoạt động trong khu vực do phe đối lập kiểm soát, đã kiếm tìm chỉ với cuốc chim và xà beng. Dù nhận tài trợ từ chính phủ Anh, lực lượng cứu hộ này vẫn thiếu trầm trọng những thiết bị cứu hộ hiện đại.

Ông Ala đã suy sụp trong quá trình tìm kiếm người con trai 13 tuổi đang bị mất tích, "chúng tôi đã không ngừng đào bới cho đến tối hôm sau. Xin Chúa ban sức mạnh cho những người cứu hộ vượt qua địa ngục, để đào con trai tôi lên". Khi tìm được thi thể, ông đã chôn cậu bé cạnh bên đứa con gái.

Cộng đồng nhỏ ở thị trấn Bsania bị tàn phá sau cơn động đất. Ảnh: BBC.

Khi được hỏi về cộng đồng ở thị trấn Bsania, ông Ala mô tả đó từng là một cộng đồng thịnh vượng với những dãy nhà chung cư hiện đại...

"Chúng tôi có những người hàng xóm tốt bụng, nhưng giờ họ đã chết", ông kể.

"Tôi sẽ phải làm gì đây?", ông Ala tự hỏi. "Không lều trại, không viện trợ, chúng tôi đã không nhận được gì ngoài lòng thương của Chúa. Bây giờ tôi đã bị bỏ lại và lang thang trên đường phố".

Sự bế tắc của viện trợ

Ông Ismail al Abdullah, tình nguyện viên của White Helmets, người đã thấm mệt trong các cuộc đua tìm kiếm nạn nhân, chỉ trích cộng đồng quốc tế đã xem nhẹ việc hỗ trợ người dân Syria.

"Chúng tôi đã dừng việc tìm kiếm những người sống sót sau 120 giờ sau cơn động dất", ông Abdullah chia sẻ, "chúng tôi cố cứu người dân nhưng không thể, vì không ai ở đó lắng nghe chúng tôi".

"Chúng tôi đã kêu gọi hành động trợ giúp khẩn cấp từ những giờ đầu tiên, và không một ai trả lời khi chúng tôi yêu cầu hỗ trợ thiết bị", ông Abdullah nói thêm.

Đã không có thêm đội cứu trợ quốc tế nào được cử đến khu vực động đất ở Syria, ngoài một vài bác sĩ Tây Ban Nha. Theo Reuters, nhóm HTS đã trì hoãn viện trợ từ chính phủ Syria đến lãnh thổ do họ kiểm soát với mục đính kháng cự sự lãnh đạo của Tổng thống Bashar al-Assad.

Hơn một thập kỷ nội chiến ở Syria, hơn 1,7 triệu người sống ở khu vực này vẫn tiếp tục phản đối Tổng thống Assad. Điều này khiến các cuộc di tản và viện trợ quốc tế sau động đất càng khó khăn hơn.

Cụ thể, bác sĩ Farouk al Omar, người khám cho 350 nạn nhân từ trận động đất ở bệnh viện Bab al-Hawa, dưới sự tài trợ bởi Hiệp hội Y tế Mỹ gốc Syria, chia sẻ rằng tất cả bệnh nhân được điều trị chỉ qua một lần siêu âm.

"Chúng tôi đã không có đủ nhân viên y tế ngay cả trong các tình huống bình thường, hãy tượng tưởng tình hình đã thảm họa như thế nào sau trận động đất này", ông Omar chia sẻ.

Khung cảnh trẻ em dọn dẹp đống đổ nát ở thị trấn Harem. Ảnh: BBC.

Tại thị trấn Harem, người đàn ông tên Fadel Ghadab đã mất đi người dì và em họ của mình. Ông Ghadab bày tỏ, "làm thế nào mà Liên Hợp Quốc có thể gửi viện trợ với 14 xe tải hàng viện trợ? Chúng tôi không nhận được gì ở đây. Mọi người vẫn lang thang trên đường phố".

Vì không có đội cứu hộ quốc tế nào ở Harem, trẻ em ở khu vực này phải tự dọn dẹp đống đổ nát. Một người đàn ông và hai cậu bé đã phải dùng kích ôtô để đào bới đống đổ nát từ một tòa nhà bị sập, để vớt thức ăn gia súc còn xót lại lên tấm chăn.

Hình ảnh này đã phản ánh một Syria bấp bênh và bị rơi vào lãng quên, đồng thời là minh chứng cho sự bế tắc của phản ứng viện trợ quốc gia và quốc tế.