Một cuộc cạnh tranh để tìm kiếm những người lao động chất lượng cao đang nóng lên trên khắp châu Á. Minh họa: Hiroko Aida

Từ Thái Lan đến Đài Loan, một cuộc cạnh tranh đang nóng lên để thu hút những người ưu tú và lấp đầy khoảng trống tuyển dụng. Các lĩnh vực đổi mới như công nghệ kỹ thuật số và công nghệ sinh học đặc biệt khao khát nhân tài.

Rộng cửa đón nhân tài

Trong thời kỳ đỉnh điểm của đại dịch Covid-19, Singapore đã đóng chặt biên giới của mình. Đây là một cú sốc mạnh đối với một thành phố trung tâm du lịch và là một nam châm thu hút lao động nước ngoài.

Do một số công dân nước ngoài rời đi và việc nhập cảnh phần lớn bị dừng lại, dân số Singapore đã giảm 4,1% tính đến tháng 6 /2021, xuống còn 5,45 triệu người.

Tuy nhiên, dữ liệu mới nhất được công bố vào ngày 27/9 cho thấy sự thay đổi nhanh chóng, nhờ vào việc dỡ bỏ dần các hạn chế. Dân số tăng trở lại 3,4% lên 5,63 triệu người, phần lớn là do công nhân trong các lĩnh vực như xây dựng và đóng tàu - nguồn lao động phổ thông giúp nền kinh tế tiếp tục phát triển.

Giờ đây, Singapore hy vọng sẽ thu hút được nhiều chuyên gia có tay nghề cao với chuyên môn và thúc đẩy sự phát triển trong thời kỳ hậu COVID.

"Đây là thời đại mà tài năng tạo nên sự khác biệt cho thành công của một quốc gia", Thủ tướng Lý Hiển Long nói trong bài phát biểu Ngày Quốc khánh 21/8, vài ngày trước khi chính phủ công bố một loại thị thực mới được thiết kế để thu hút người lao động.

Chính sách mới của Singapore cho phép các chuyên gia ở lại ít nhất 5 năm và làm việc tại nhiều tổ chức. Ảnh: Reuters.

Chính sách mới nhất của Singapore có tên là Overseas Networks and Expertise Pass(ONE), một loại thị thực mới dành cho các chuyên gia kiếm được ít nhất 30.000 SGD (20.800 USD)/tháng. Chương trình sẽ cho phép người lao động ở lại ít nhất 5 năm và làm việc tại nhiều tổ chức.

Trong khi đó, Thái Lan bắt đầu nhận đơn xin thị thực mới vào ngày 1/9 cho phép các chuyên gia toàn cầu ở lại nước này trong 10 năm. Chính phủ hy vọng sẽ thu hút 1 triệu công dân nước ngoài với thị thực Long-Term Resident (LTR) được thiết kế cho chuyên gia trong các lĩnh vực mục tiêu như xe điện, công nghệ sinh học và quốc phòng.

Giống như Singapore, Thái Lan đã bị ảnh hưởng nặng nề bởi sự gián đoạn du lịch. Cả hai đều có dân số già. Trong khi Singapore kỳ vọng tăng trưởng trong khoảng 3% đến 4% trong năm nay, triển vọng mới nhất của Ngân hàng Phát triển châu Á dự báo tốc độ tăng trưởng của Thái Lan ở mức 2,9%, thấp hơn nhiều so với mức tăng trưởng dự kiến ​​của Indonesia là 5,4%, 6% của Malaysia và 6,5% của Việt Nam.

Về phần mình, Malaysia thu hút các nhà đầu tư giàu có với Premium Visa Program. Chương trình cho phép những người gửi 1 triệu ringgit (khoảng 215.000 USD) trong nước, có thu nhập hàng năm khoảng 100.000 USD có thể ở lại trong tối đa 20 năm. Trong thời gian đó, họ có thể đầu tư, điều hành doanh nghiệp và làm việc.

Trước đó, Đài Loan cũng phát hành hệ thống Taiwan's Employment Gold Card vào năm 2018 dành cho các chuyên gia nước ngoài trong các lĩnh vực mục tiêu như khoa học và công nghệ.

Jaya Dass, giám đốc điều hành bộ phận tuyển dụng thường trực khu vực Thái Bình Dương tại Randstad, một công ty cung cấp nhân sự cho biết: "Bất chấp lo ngại suy thoái kinh tế, nhiều công ty đang tuyển dụng các vai trò mới như một phần của kế hoạch mở rộng mà họ đã tạm dừng trong hai năm qua".

Việc tìm kiếm tài năng ngày càng khó khăn. Một cuộc khảo sát của ManpowerGroup, một công ty nhân sự cho thấy 75% trong số khoảng 40.000 công ty trên toàn cầu gặp thách thức trong việc tuyển dụng nhân viên họ cần. Con số này là một bước nhảy vọt so với 54% vào năm 2019.

Doanh nghiệp hưởng ứng

Các doanh nghiệp đánh giá cao những nỗ lực thu hút nhân tài của chính phủ.

Kei Shibata, doanh nhân Nhật Bản điều hành một công ty khởi nghiệp du lịch ở Singapore, cho biết ông quan tâm đến thị thực mới vì nó cung cấp thời gian lưu trú lâu hơn so với các chương trình hiện có và cho phép người sở hữu làm việc tại nhiều công ty.

Ông nói với Nikkei Asia: “Về mặt thành lập và phát triển doanh nghiệp ở đây, sẽ rất tốt nếu có thị thực trong khoảng 5 năm”.

Magnus Grimeland, người sáng lập và giám đốc điều hành của Antler, một công ty đầu tư mạo hiểm được thành lập tại Singapore cũng lạc quan về chính sách mới.

Grimeland cho biết khoảng 60% người sáng lập mà công ty của ông hỗ trợ ở Singapore đã thành lập doanh nghiệp của họ bằng cách sử dụng EntrePass, một loại thị thực riêng cho các doanh nhân. Nhưng ONE Pass linh hoạt hơn các chương trình hiện có. Một thị thực khác, Employment Pass (EP), thường được cấp từ hai đến ba năm và gắn liền với một công việc cụ thể.

Ông nói: “Việc chuyển đến Singapore với gia đình thường chỉ có thể được đảm bảo trong khoảng hai năm, vì vậy thời hạn 5 năm sẽ mang lại cho họ cảm giác an toàn hơn”.

Thị thực mới đã đặt ra một số câu hỏi về tác động đối với công dân. Trong một cuộc tranh luận tại quốc hội sau thông báo ONE Pass, một nhà lập pháp nhấn mạnh rằng "việc chuyển giao kỹ năng cho người lao động Singapore phải là trung tâm của các chính sách nhân lực".

Nhưng dân số đang già đi tạo thêm động lực cho việc tuyển dụng ở nước ngoài. Dữ liệu mới nhất cho thấy những người từ 65 tuổi trở lên chiếm 18,4% tổng số công dân Singapore, tăng từ 17,6% vào năm ngoái.

Tương tự, các doanh nghiệp Thái Lan đang chào đón visa LTR, vốn đã thu hút hàng trăm đơn đăng ký.

Thái Lan thu hút nhân tài với thị thực LTR. Ảnh: EPA/Jiji.

Jareeporn Jarukornsakul, Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành Hiệp hội phát triển bất động sản công nghiệp WHA, cho biết các công ty đánh giá cao chính sách này vì nhu cầu cấp thiết về lao động có tay nghề cao. Nhu cầu đặc biệt gay gắt ở Hành lang Kinh tế phía Đông (EEC), một khu vực phát triển được coi là trung tâm của các ngành công nghệ cao như chăm sóc sức khỏe, robot, công nghệ sinh học, xe điện và du lịch.

Koji Sako, Phó giáo sư tại Đại học Quốc tế Josai của Nhật Bản và là một nhà theo dõi kinh tế châu Á lâu năm, cho biết chiến lược đằng sau thị thực mới của Thái Lan là đưa ra các biện pháp khuyến khích sớm để thu hút các chuyên gia trong các lĩnh vực sẽ trở thành ngành công nghiệp chính trong tương lai. Chính phủ hy vọng sẽ có được sự khởi đầu từ các đối thủ cạnh tranh tiềm năng - chẳng hạn như Ấn Độ.

Cuộc chiến giành công nhân kỹ năng cao không chỉ là một hiện tượng châu Á mà là một cuộc chiến toàn cầu. Ví dụ, vào đầu năm nay, Vương quốc Anh đã đưa ra một hệ thống mới được gọi là High Potential Individual visa cho phép sinh viên tốt nghiệp của các trường đại học danh tiếng ở lại nước này ngay cả trước khi họ tìm được việc làm.

Trong khi đó, một số thị trường đang mất dần nguồn nhân lực. Dân số Hong Kong đã giảm 121.500 người, tương đương 1,6% tính đến tháng 6. Đây là mức giảm mạnh nhất kể từ khi có dữ liệu so sánh vào năm 1961. Trung tâm tài chính châu Á đã bị ảnh hưởng bởi tình trạng giảm sinh và dòng người di cư. Luật an ninh quốc gia nghiêm ngặt của Trung Quốc cũng như các hạn chế chặt chẽ về Covid-19, dường như là một trong những lý do khiến người lao động rút lui khỏi thị trường.

Sako chỉ ra rằng địa chính trị có thể ảnh hưởng đến sự di chuyển của người lao động theo những cách khác và mở ra cơ hội cho các nền kinh tế châu Á đưa ra những chính sách phù hợp và kịp thời.

Ông nói: “Các công nhân có tay nghề cao đã tập trung ở Mỹ, nhưng do những xung đột gần đây giữa Mỹ và Trung Quốc, một số nhân tài của Trung Quốc đang mất đi vị trí của họ. Các nước châu Á với chính sách tốt có thể trở thành điểm đến của những người như vậy".