Những tuần gần đây, các video theo xu hướng kiểm tra cơ thể (body check) tràn ngập trên trang dành cho bạn (For You Page, viết tắt: FYP) của người dùng TikTok.
Những đoạn clip này khuyến khích sự tập trung quá mức vào đặc điểm, vùng ít ai để ý trên thân hình và chủ yếu nhắm đến các cô gái.
Ngoài ra, hành động “body check” còn là nơi người xem tìm kiếm sự trấn an hoặc hình thành suy nghĩ cực đoan thông qua ghi nhớ vẻ ngoài, cân nặng và kích thước của bản thân.
Trên mạng xã hội, xu hướng này được thể hiện theo nhiều cách nhau. Một số thúc đẩy phụ nữ tiết lộ số kg và xác định hình dáng cơ thể, trong khi số khác làm nổi bật các vùng nhất định bằng cách sử dụng bộ lọc, quần áo rộng thùng thình, theo New York Post.
Hầu hết đều thu hút hàng triệu lượt xem kèm các bình luận bên dưới như "Tôi không còn đói nữa" hoặc "Tôi đã bỏ bữa tối". Điều này khiến TikTok trở thành nền tảng đẩy mạnh cho trào lưu độc hại và làm lan rộng chứng biếng ăn, rối loạn ăn uống.
 |
| Người xem quá nhiều video kiểm tra cơ thể dễ hình thành cảm xúc tiêu cực với bản thân. Ảnh: Insider. |
Ám ảnh về vóc dáng
CJ, người dùng, đã bày tỏ sự bức xúc trong đoạn clip có hơn 28,2 nghìn lượt thích và 228 nghìn lượt xem.
“Tại sao một nửa xu hướng gần đây đều hướng đến những bài tập thể hình tôn vinh những vóc dáng gầy gò, hấp dẫn?”, CJ thắc mắc.
Theo Melissa Wilton, người đứng đầu bộ phận truyền thông tại The Butterfly Foundation, việc nhận thức về cơ thể là điều tự nhiên nhưng sẽ trở nên tiêu cực nếu người tham gia ám ảnh về nó.
“Dấu hiệu nhận biết là cân đo thường xuyên, véo vào nếp gấp da, tính bề ngang của các bộ phận cơ thể như cổ tay, eo, đùi, tự phán xét ngoại hình trong gương hoặc cửa sổ có hình ảnh phản chiếu”, Wilton nói.
Wilton cho hay kiểm tra cơ thể cũng là một vấn đề nếu nó cản trở khả năng hoạt động hàng ngày, gây ra nỗi sợ hãi hoặc lo lắng, cô lập xã hội, mang lại cảm xúc tiêu cực và dẫn đến các hành vi tác động lên chế độ dinh dưỡng.
Devaney Sparrow, người có hơn 80.000 người theo dõi, đã hồi phục sau khi mắc chứng ăn uống rối loạn vì xem quá nhiều video “body check” trên mạng.
 |
| Các video "body check" thu hút hàng triệu lượt xem trên mạng. Ảnh: New York Post. |
“Thật ra, hội chứng này luôn ẩn sâu trong tâm trí chỉ chờ thời điểm hoàn hảo để kích hoạt. Những video như vậy là chất xúc tác tuyệt vời và chúng dần phổ biến trở lại. Nó khiến mọi người cắt phần ăn đột ngột, tăng cường tập luyện ở cường độ cao trong thời gian dài. Điều đó cực kỳ có hại”, Sparrow chia sẻ.
Hơn 10 năm trước, người dùng Tumblr bị thu hút bởi trào lưu khoe "khe hở đùi", khoảng trống bên trong giữa hai đùi của một người khi đứng thẳng với hai bàn chân chạm vào nhau. Bên cạnh đó, xu hướng "đọ xương quai xanh" hay "vòng eo con kiến" cũng nhận được sự chú ý không kém.
Ngày nay, khi TikTok nổi lên, nền tảng này không cho phép các video quảng cáo hoặc ca ngợi chứng rối loạn ăn uống. Nhưng bản chất của những nội dung như vậy thường ẩn mình, được ngụy trang dưới dạng mẹo vặt hoặc chăm sóc sức khỏe nhằm thúc đẩy "sống lành mạnh hơn".
Các chuyên gia cho rằng giới trẻ đang tiếp xúc với những video này mà không nhận ra mình đang gặp nguy hiểm, do lỗ hổng của thuật toán.
Video kiểm tra cơ thể trên mạng xã hội thường không được gắn thẻ rõ ràng vì vậy không thể tính được số lượng chính xác của chúng, chỉ riêng những clip như #jawlinecheck, #smallwaist và #sideprofile đã thu về hàng triệu lượt xem.
Rối loạn ăn uống
“Sự khác biệt chính là TikTok bí ẩn hơn nhiều so với Tumblr. Hầu hết được ngụy trang dưới dạng sức khỏe. Thật khó để phân biệt đâu là cách chăm sóc cơ thể và như thế nào là chứng rối loạn ăn uống”, Sparrow nhận xét.
Wilton cũng đồng ý với ý kiến này. “Bối cảnh của trào lưu này chưa chắc được phát triển từ các xu hướng ‘body check’ được thấy trên Tumblr. Ngoài ra, nó có thể là một dấu hiệu cảnh báo về mối quan tâm quá mức về hình ảnh cơ thể và dẫn đến hậu quả nghiêm trọng hơn”, Wilton chia sẻ.
Bên cạnh đó, cô cho hay nội dung cũng thường củng cố những lý tưởng về vẻ đẹp và ngoại hình khuôn mẫu. Khi những video này trở nên phổ biến trên mạng xã hội, nó đồng thời gửi đi thông điệp rằng vóc dáng là điều quý giá nhất với mỗi người.
Bằng cách này, chủ nhân của các video có thể lợi dụng chúng để làm nguồn cảm hứng hoặc kích động sự so sánh và xấu hổ giữa những người xem nếu thân hình của họ không giống với tiêu chuẩn được đưa ra.
Thực tế, TikTok được biết đến là nền tảng dành cho giới trẻ - với khoảng 60% người dùng thuộc Gen Z. Điều này khiến vấn đề về bất kỳ nội dung nào thúc đẩy việc ăn uống mất cân đối đều đáng báo động.
 |
| Xu hướng này nhắm vào các phụ nữ trẻ và thanh thiếu niên. Ảnh: News18. |
Không phải ngẫu nhiên mà lượng thời gian thanh thiếu niên dành cho việc lướt mạng ngày càng tăng và kéo theo các hội chứng, bệnh tật.
Khoảng một triệu người Australia đang sống chung với rối loạn ăn uống, tương đương với 4% dân số.
“Mạng xã hội đã cung cấp một cánh tay đắc lực để những vấn đề này diễn ra trực tuyến, 24/7. Các công ty nên có trách nhiệm để giúp người dùng an toàn và tránh khỏi nội dung không hữu ích, có thể góp phần tạo nên ám ảnh cơ thể”, Wilton nói thêm.
Tuy nhiên, để đảm bảo xu hướng này biến mất, mọi người cần chống lại nó ở cuộc sống thật.
“Kỳ thị cân nặng, sợ béo, trêu chọc ngoại hình và văn hóa ăn kiêng đều tồn tại trước khi có mạng xã hội. Cho đến khi vấn đề này được nhận thức một cách rộng rãi, chúng vẫn sẽ tồn tại ở những nơi khác. Bên cạnh đó, các cá nhân phải trang bị thêm kỹ năng, hiểu biết về truyền thông để có thể điều hướng chúng một cách tích cực”, Wilton nhận định.
