Tác phẩm Cội nguồn: Lịch sử vĩ đại của vạn vật (Omega Plus và NXB Dân trí) cũng vừa được ra mắt tại Việt Nam do dịch giả Dương Quốc Văn dịch.

David Christian là người đồng sáng lập dự án Lịch sử vĩ đại (Big History) cùng Bill Gates, với nhiều bài phát biểu quan trọng tại các hội nghị trên khắp thế giới, trong đó có Diễn đàn Kinh tế Thế giới Davos.

Bài nói chuyện về Lịch sử vĩ đại trên TED Talk của David đã có hơn 7 triệu lượt xem và được đánh giá là một trong những bài nói chuyện kinh điển nhất của chương trình này.

Trong tác phẩm mới nhất - Cội nguồn - David Christian đã khéo léo kết hợp kiến thức của nhiều ngành khoa học để mang đến một câu chuyện lịch sử vĩ đại về cội nguồn của vạn vật dành cho mọi người trên thế giới.

Thay vì chỉ tập trung nghiên cứu những mảnh thời gian nhỏ nhất, nhấn mạnh vào từng thời điểm, cá nhân hay tài liệu cụ thể như nhiều nhà sử học vẫn làm, tác giả đã tiếp cận câu chuyện lịch sử theo hướng khác.

Tác giả bao quát toàn bộ giai đoạn từ vụ nổ Big Bang đến hiện tại, hay thậm chí tương lai xa hơn trong dự án Big History và sau đó, cô đọng kiến thức của toàn bộ khóa học này vào 400 trang sách.

Với Cội nguồn: Lịch sử vĩ đại của vạn vật, tác giả David Christian đã khéo léo kết hợp kiến thức của nhiều ngành khoa học với nhau. Ảnh: Sài Gòn Giải Phóng.

Ý tưởng của câu chuyện hiện đại này bắt đầu từ một khóa học về lịch sử vạn vật mà David lần đầu dạy tại Đại học Macquarie ở Sydney, Australia năm 1989.

Ông luôn băn khoăn rằng việc giảng dạy về lịch sử của chỉ một quốc gia hay đế chế nào đó liệu có thể truyền tải thông điệp ngầm về sự phân chia nhân loại thành các cộng đồng cạnh tranh với nhau.

Trong khi đó, ngay từ khi còn nhỏ, ông đã thấm nhuần quan điểm về một cộng đồng thống nhất và đa dạng trong thời gian sống ở Nigeria. Quan điểm này càng trở nên mạnh mẽ hơn khi David theo học tại Đại học Atlantic, một trường quốc tế ở South Wales. Chính điều này đã thôi thúc ông nghiên cứu để có thể xây dựng bài học về lịch sử thống nhất của toàn nhân loại.

Thực tế, ý tưởng về việc hình thành một lịch sử chung cho toàn nhân loại không hoàn toàn mới. Năm 1986, nhà sử học vĩ đại William McNeill đã cho rằng xây dựng một lịch sử “thống nhất về những chiến thắng và các khổ nạn của toàn nhân loại” là “trách nhiệm chung của các nhà sử học chuyên nghiệp trong thời đại chúng ta”.

Trước đó, H.G.Wells cũng đã viết về ý tưởng lịch sử chung của toàn nhân loại khi đánh giá các hậu quả của Thế chiến I.

Ông nói: “Không thể đạt được hòa bình lúc này, trừ khi có một nền hòa bình chung trên toàn thế giới; không thể có sự thịnh vượng ngoại trừ sự thịnh vượng chung. Nhưng không thể có hòa bình và thịnh vượng chung nếu không có những ý niệm lịch sử chung...”.

Qua thời gian, ý tưởng này ngày càng được chứng thực khi quá trình toàn cầu hóa và sự truyền bá những ý tưởng mới đang dần ăn mòn niềm tin của con người vào các kiến thức truyền thống.

Câu chuyện về nguồn gốc trong các nền văn hóa khác nhau cũng đưa ra các giả thuyết khác biệt so với từng tín ngưỡng khiến những tín đồ chân chính hoang mang.

Một số người phản ứng khá hung hăng, thậm chí bạo lực vì muốn bảo vệ các truyền thống tôn giáo, tín ngưỡng của bộ lạc hoặc quốc gia của riêng họ.

Nhưng nhiều người khác chỉ đơn giản chấp nhận, dần mất đi tín ngưỡng, niềm tin của họ trước đó và theo đó, mất đi ý thức về bản thân trong vũ trụ.

Trong cơn bão sáng tạo của thời hiện đại, câu chuyện mới về cội nguồn của David Christian đã xuất hiện, mang tính toàn cầu, giàu ý nghĩa, được xây dựng trên cơ sở của các lĩnh vực khoa học hiện đại khác nhau, nhưng vẫn mang đầy đủ yếu tố bí ẩn, đáng sợ như bất kỳ câu chuyện truyền thông về nguồn gốc khác.

Câu chuyện đó chưa hoàn thiện và có thể cần kết hợp kiến thức từ những câu chuyện nguồn gốc truyền thống để có thể tồn tại và được lưu truyền một cách bền vững.

Nhưng Cội nguồn của David Christian xứng đáng được biết đến rộng rãi, bởi nội dung trong cuốn sách xây dựng dựa trên di sản thông tin và kiến thức toàn cầu đã được kiểm tra cẩn thận.

Đây cũng là câu chuyện nguồn gốc đầu tiên có khả năng bao quát kiến thức xã hội và văn hóa của loài người từ khắp nơi trên thế giới, một câu chuyện có thể phù hợp với truyền thống ở Buenos Aires cũng như Bắc Kinh, Lagos hay London.