Hiệp hội Doanh nghiệp Cơ khí Việt Nam (VAMI) vừa có văn bản kiến nghị đến Thủ tướng và các bộ ngành liên quan về việc văn bản quy phạm pháp luật gây chồng chéo, không phù hợp với thực tiễn sản xuất kinh doanh ôtô.

Hiệp hội này nhấn mạnh một số doanh nghiệp sản xuất lắp ráp ôtô trong nước đang gặp một số vướng mắc và khó khăn trong hoạt động kinh doanh.

Cụ thể, VAMI nhận thấy phương pháp xác định tỷ lệ nội địa hóa đối với ôtô theo một số văn vản quy phạm pháp luật của Bộ Khoa học và Công nghệ gây chồng chéo, không phù hợp với thông lệ quốc tế và thực tiễn kinh doanh.

Hiện phương pháp xác định tỷ lệ nội địa hóa đang được quy định tại Quyết định số 28/2004, Quyết định số 05/2005 và Thông tư 05/2012 đều của Bộ này ban hành.

Thứ nhất, VAMI cho biết các văn nêu trên đều được căn cứ trên Quyết định số 175/2002/QĐ-TTg ngày 1/3/2002 nhưng quyết định này đã được thay thế bởi Quyết định số 1168/QĐ-TTg ngày 16/7/2014. Như vậy văn bản quy phạm hết hiệu lực thì văn bản quy phạm pháp luật quy định chi tiết thi hành văn bản đó cũng đồng thời hết hiệu lực.

Tuy nhiên đến nay, sau hơn 7 năm có quyết định 1168 thì Bộ Khoa học và Công nghệ chưa ban hành văn bản bãi bỏ và công bố công khai trên thông tin đại chúng.

Thứ hai, về tính tỷ lệ nội địa hóa cũng không theo thông lệ quốc tế. Phương pháp tính hiện tại vẫn tính theo cụm chi tiết được sản xuất trong nước. Mỗi cụm linh kiện/phụ tùng chính được áp một điểm số và quy ra tỷ lệ % nội địa nhất định mà không phụ thuộc vào giá trị linh kiện/phụ tùng đó.

Còn theo Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN (ATIGA), ôtô sẽ được hưởng mức thuế nhập khẩu 0% nếu đạt tỷ lệ nội địa hóa nội khối từ 40% trở lên.

Đồng thời phương pháp tính tỷ lệ nội địa hóa theo ASEAN cũng được Bộ Công Thương quy định tại thông tư 05/2018 ngày 3/4/2018 là ôtô nhập khẩu về Việt Nam hay từ Việt Nam xuất khẩu đi ASEAN nếu muốn được hưởng thuế ưu đãi 0% thì đều phải áp dụng quy định này.

Thứ ba, VAMI nhấn mạnh các quy định hiện tại cũng không phù hợp thực tiễn công nghệ sản suất ôtô. Các linh kiện và tính năng ngày càng hiện đại và chiếm tỷ trọng giá trị lớn, nhất là dòng xe cao cấp và xe điện.

Trong khi đó danh mục linh kiện quy định trong nước hiện chưa đề cập cụ thể, đơn cử như các công nghệ an toàn, hệ thống điều khiển thông minh, camera hay các cảm biến trong xe...

Từ thực tiễn trên, VAMI đề nghị Thủ tướng xem xét tháo gỡ vướng mắc về thể chế, các rào cản trong quá trình tổ chức thực hiện chính sách pháp luật.

"Hiệp hội xin được kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ KH&CN theo thẩm quyền sớm bãi bỏ Quyết định số 28, Quyết định số 05 và Thông tư số 05 về phương pháp xác định tỷ lệ nội địa hóa đối với ôtô", VAMI nêu.

Điều này nhằm cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ôtô trong nước duy trì sản xuất trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt với ôtô nguyên chiếc nhập khẩu từ ASEAN với thuế suất 0% từ năm 2018.