Thời gian qua, do ảnh hưởng của hiện tượng El Nino cùng tình trạng nắng nóng, hạn hán, thiếu nước khiến mực nước các hồ thủy điện ảnh hưởng nghiêm trọng. Theo Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), tính đến ngày 11/5, có 11/47 hồ thủy điện lớn về mực nước chết hoặc gần mực nước chết, gồm: Lai Châu, Trung Sơn, Đồng Nai 2, Buôn Tua Srah, Hương Sơn, Trị An, Ialy, Sông Ba Hạ, Xekaman 1, Đakr Tih, Sê San 4. Bên cạnh đó, 21/47 hồ thủy điện lớn có dung tích còn lại dưới 20% như Sơn La (hai ngày đầy tải), Tuyên Quang (hai ngày), Thác Bà (hai ngày)… và 16 hồ có mực nước thấp hơn mực nước tối thiểu của ”Quy trình vận hành liên hồ chứa”.

Đặc biệt, 12/12 hồ thủy điện lớn khu vực miền Bắc có lưu lượng nước về hồ kém. Tần suất nước về nhiều hồ kém nhất trong 100 năm qua (tính đến ngày 11/5). Riêng tháng 4 và đầu tháng 5, nước về các hồ đạt dưới 50% trung bình nhiều năm (TBNN), một số hồ chỉ ở mức 20% so với TBNN, gây thiếu hụt nguồn nước nghiêm trọng.

Bộ Tài nguyên và Môi trường nhận định với ảnh hưởng của hiện tượng El Nino, nguy cơ thiếu hụt nguồn nước sẽ tiếp diễn đến cuối mùa cạn năm nay. Tổng lượng dòng chảy đến các hồ chứa lớn khu vực Bắc Trung Bộ dự báo thấp hơn 15-35%, khu vực Trung Trung Bộ và Nam Trung Bộ thấp hơn 15-40%, khu vực Tây Nguyên thấp hơn 10-25% so với trung bình nhiều năm. Nguy cơ thiếu nước trong thời gian còn lại của mùa cạn sẽ nghiêm trọng.

Nắng nóng kéo dài khiến mực nước các hồ thủy điện lớn giảm mạnh.

Bên cạnh đó, nhu cầu sử dụng điện có xu hướng tăng cao, đặc biệt vào mùa nắng nóng tháng 5, 6, 7. Đơn cử vào 6/5, dù là ngày nghỉ cuối tuần và sau dịp lễ 30/4-1/5, nhu cầu điện của hệ thống điện quốc gia tăng mức kỷ lục - khoảng 895 triệu kWh. Con số này cao nhất từ đầu năm đến nay và tăng 12,34% so với cùng kỳ tháng 5/2022; công suất tiêu thụ cực đại đạt 43.300 MW, cao nhất từ đầu năm đến nay và tăng 9,12% so với cùng kỳ tháng 5/2022.

Với tinh thần tích cực thực hiện Chỉ thị số 20/CT-TTg ngày 7/5/2020 về tăng cường tiết kiệm điện giai đoạn 2020-2025 và Công điện số 397/CĐ-TTg ngày 13/5 về việc chủ động triển khai biện pháp ứng phó với nguy cơ nắng nóng, hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn của Thủ tướng, Tập đoàn Điện lực Việt Nam có văn bản 2466/BC-EVN ngày 15/5 kiến nghị UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương chỉ đạo việc sử dụng điện tiết kiệm trên địa bàn.

Văn bản có các nội dung quan trọng như đẩy mạnh truyền thông về tình hình cung ứng điện khó khăn trong năm nay trên phương tiện thông tin đại chúng tại địa phương, để tổ chức, cơ quan, doanh nghiệp, người dân biết và cùng chia sẻ khó khăn, tăng cường tiết kiệm điện.

EVN kiến nghị các tỉnh, thành tăng cường giải pháp tiết kiệm điện và điều chỉnh phụ tải điện tự nguyện phi thương mại (DR), gồm: Các đơn vị hành chính sự nghiệp tiết kiệm điện năng tiêu thụ hàng tháng 10% so với cùng kỳ; trường học, bệnh viện, bệnh xá, trạm xá, khu điều dưỡng tiết kiệm điện năng tiêu thụ hàng tháng 5% so với cùng kỳ; đơn vị chiếu sáng công cộng (CSCC) áp dụng biện pháp để tiết kiệm điện năng tiêu thụ hàng tháng 50% so với cùng kỳ; nhà hàng, khách sạn, cơ sở dịch vụ thương mại, tổ hợp văn phòng và tòa nhà chung cư giảm 50% công suất chiếu sáng quảng cáo trang trí ngoài trời vào ban đêm, tuân thủ quy định về chiếu sáng tiết kiệm, hiệu quả, sẵn sàng cắt, giảm nhu cầu sử dụng điện khi có thông báo của đơn vị điện lực tại địa phương trong trường hợp xảy ra thiếu điện (điểm b, mục 1, Chỉ thị 20/CT-TTg, ngày 7/5/2020 của Thủ tướng).

Đồng thời, các tỉnh, thành chỉ đạo/thông báo đến khách hàng sản xuất công nghiệp, đặc biệt khách hàng có mức tiêu thụ điện lớn, thực hiện chương trình điều chỉnh phụ tải điện tự nguyện (DR) theo Thông tư số 23/2017/TT-BCT ngày 16/11/2017 của Bộ Công Thương, khi có thông báo của đơn vị điện lực. Song song, các địa phương tăng cường công tác truyền thông với các hộ sử dụng điện sinh hoạt để chủ động giảm nhu cầu tiêu thụ, không đặt nhiệt độ điều hòa dưới 26 độ C.

Ngoài ra, các địa phương có thể thường xuyên theo dõi trang sudungdien.evn.com.vn để cập nhật thông tin về tình hình tiêu thụ điện/tháng/năm của các cơ quan hành chính sự nghiệp, chiếu sáng công cộng và cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm, từ đó điều hành công tác tiết kiệm điện trên địa bàn.

EVN kiến nghị các địa phương tuyên truyền tiết kiệm điện.

Tập đoàn Điện lực Việt Nam cũng kiến nghị các tỉnh, thành cần đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra việc tuân thủ Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả và Chỉ thị số 20/CT-TTg ngày 7/5/2020, đồng thời có biện pháp xử lý với các cá nhân, tổ chức không tuân thủ. Ngoài ra, các địa phương chỉ đạo sở, ban, ngành có liên quan phối hợp Tổng công ty Điện lực, Công ty Điện lực xây dựng kế hoạch và thực hiện ngừng, giảm cung cấp điện trên địa bàn theo điều 5, điều 6 của Thông tư số 22/2020/TT-BCT ngày 9/9/2020 từ Bộ Công Thương về quy định điều kiện, trình tự ngừng, giảm mức cung cấp điện.

Trước đó, ngày 28/4, Tập đoàn Điện lực Việt Nam có văn bản báo cáo Bộ Công Thương tình hình nguy cấp về cung ứng điện, trong đó có nêu những tình huống cực đoan, nắng nóng kéo dài, mực nước của các hồ thủy điện lớn giảm sâu... khiến hệ thống điện miền Bắc gặp khó khăn. Cũng trong văn bản này, EVN kiến nghị Bộ Công Thương chỉ đạo triển khai giải pháp cấp bách để khắc phục khó khăn về cung cấp điện, không chỉ mùa nắng nóng năm nay mà cả những năm tới.