Chủ tịch UBND Hà Nội Trần Sỹ Thanh vừa ký quyết định ủy quyền cho 5 huyện lập đề án lên quận, giai đoạn 2023-2025. Những địa phương nằm trong danh sách này gồm: Đông Anh, Gia Lâm, Thanh Trì, Hoài Đức và Đan Phượng.

Đồ án sẽ phải hoàn thành chậm nhất ngày 31/12. Trong khi đó, tiến độ đạt được tiêu chí lên quận của các địa phương đang có sự chênh lệch.

Tiến độ lên quận của các huyện

Với 27 tiêu chí xây dựng huyện thành quận, huyện Đan Phượng đạt 21 tiêu chí; huyện Đông Anh đạt 26 tiêu chí; trong khi Gia Lâm đạt 25 tiêu chí; Hoài Đức đạt 22 tiêu chí và Thanh Trì đạt 24 tiêu chí.

Theo Bí thư Thành ủy Hà Nội Đinh Tiến Dũng, việc "dàn hàng ngang" đưa cả 5 huyện lên quận cùng lúc thì khó thành công. Do đó, Hà Nội đang ưu tiên và tập trung nguồn lực để đưa Đông Anh và Gia Lâm lên quận vào năm 2023. Các huyện còn lại sẽ được xem xét để lên quận trong năm 2024-2025.

Hiện, Đông Anh chỉ còn thiếu một tiêu chí để lên quận là tỷ lệ nước thải đô thị được xử lý đạt chuẩn kỹ thuật. Để đạt được điều này, huyện phải đầu tư hệ thống thu gom dẫn nước thải về Nhà máy Xử lý nước thải Bắc Thăng Long.

Tuy nhiên, dự án nhà máy trên chưa được đầu tư nên Đông Anh đề xuất cơ chế đầu tư, xây dựng các trạm xử lý nước thải cục bộ ở một số thôn.

Theo UBND huyện Đông Anh, trong năm nay, địa phương tập trung hoàn thành 81 đồ án quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 nhằm khớp nối đồng bộ hạ tầng giữa các khu đô thị mới và khu dân cư hiện có.

Theo định hướng đến năm 2030, Hà Nội có 20 quận, một thị xã và 9 huyện. Đồ họa: Duy Anh.

Trong khi đó, hai tiêu chí mà huyện Gia Lâm còn thiếu để lên quận là cơ sở y tế đô thị và cân đối thu chi ngân sách.

Để giải quyết, huyện có chủ trương đầu tư dự án nâng cấp, mở rộng Bệnh viện Đa khoa huyện Gia Lâm với tổng vốn trên 1.000 tỷ đồng. Dự án sẽ triển khai trong năm 2023-2025 với quy mô nâng cấp, mở rộng bệnh viện từ 150 giường lên 500 giường bệnh theo tiêu chuẩn.

Ngoài ra, Gia Lâm cũng cấp kinh phí đầu tư nhiều dự án khác bao gồm cải tạo, chỉnh trang ao đình, sân chơi, vườn hoa, cây xanh…

Với các huyện còn lại, Sở Kế hoạch và Đầu tư Hà Nội đánh giá khối lượng công việc để hoàn thành các tiêu chí chưa đạt là rất lớn. Một số tiêu chí còn chưa được thống nhất giữa huyện và sở, ngành gây ra những bất cập.

Do đó, Sở Kế hoạch và Đầu tư đề xuất thành phố xem xét, điều chỉnh lộ trình thực hiện đề án của 5 huyện. Cụ thể, huyện Đông Anh và Gia Lâm hoàn thành đề án lên quận năm 2022-2025, trong khi 3 huyện còn lại báo cáo để thành phố điều chỉnh giãn tiến độ hoàn thành đề án.

Ngoài ra, giai đoạn 2026-2030, thành phố định hướng 3 huyện lên quận gồm: Mê Linh, Thanh Oai, Thường Tín.

Thành phố trực thuộc thủ đô và đô thị vệ tinh

Trong chương trình phát triển nhà ở giai đoạn 2021-2030 phê duyệt đầu tháng 10, Hà Nội định hướng phát triển đô thị vệ tinh và các khu vực dự kiến phát triển thành quận.

Đáng lưu ý, địa phương dự kiến xây dựng mô hình thành phố trực thuộc thủ đô.

Việc này được triển khai theo Nghị quyết 15 của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển thủ đô Hà Nội đến 2030, tầm nhìn 2045. Trong đó, xác định sẽ xây dựng thành phố trực thuộc thủ đô Hà Nội ở vùng phía bắc (Đông Anh, Mê Linh, Sóc Sơn) và phía tây (vùng Hoà Lạc, Xuân Mai).

Bên cạnh các đồ án quy hoạch lên quận và thành phố, Hà Nội cũng định hướng 5 đô thị vệ tinh bao gồm: Hòa Lạc, Sơn Tây, Xuân Mai, Phú Xuyên và Sóc Sơn.

Theo quy hoạch chung thủ đô giai đoạn 2030, tầm nhìn 2045, các đô thị vệ tinh được định hướng phát triển hoàn chỉnh, đồng bộ từ hạ tầng kỹ thuật đến hạ tầng xã hội một cách độc lập và hỗ trợ, giảm tải nhiều chức năng cho đô thị trung tâm.

Ngoại trừ Hòa Lạc, 4 đô thị vệ tinh còn lại đã được thành phố phê duyệt quy hoạch chung từ năm 2015 với tổng diện tích trên 20.000 ha. Nhưng sau nhiều năm, khu vực này vẫn đang dậm chân tại chỗ ở khâu giải phóng mặt bằng.

Riêng Hòa Lạc có diện tích 17.274 ha, lớn nhất trong số các đô thị vệ tinh, nhưng hạ tầng hiện vẫn ngổn ngang, chưa thể thành hình.

Vào năm 2021, Bí thư Thị ủy Sơn Tây Phạm Thị Thanh Mai cũng từng đề xuất thành phố cho phép nghiên cứu thành lập thành phố Sơn Tây trực thuộc thủ đô, dựa trên cơ sở quy hoạch đô thị vệ tinh Hòa Lạc và Sơn Tây.

Thành phố sau đó chưa có thêm ý kiến về đề xuất này, mặc dù trước khi tỉnh Hà Tây sáp nhập vào Hà Nội năm 2008, Sơn Tây từng là thành phố trong 10 tháng.