Khoa học viễn tưởng là thể loại tiểu thuyết đã xuất hiện từ thế kỷ thứ 17. Cho đến nay dòng sách này ngày càng phát triển bởi các cây bút trẻ sáng tạo. Ảnh: Insider.

Tiểu thuyết khoa học viễn tưởng từng được chú ý nhiều trong tủ truyện dành cho tuổi teen. Những cuộc du hành vũ trụ, tộc người mới, kỹ thuật, công nghệ dựa trên các giả thuyết khoa học luôn kích thích trí tưởng tượng của nhiều lớp độc giả. Một số bộ truyện thuộc thể loại này từng đạt giải thưởng lớn như Hugo Award, Nebula Award.

Một số khác còn được nằm trong danh sách yêu thích của các câu lạc bộ sách ở nước ngoài hay được người nổi tiếng lựa chọn vào danh sách những cuốn nên đọc. Dù vậy tại thị trường Việt Nam, những cuốn tiểu thuyết khoa học viễn tưởng thuộc hàng kinh điển vẫn chưa được dịch nhiều.

Cần thêm những đầu sách chất lượng

Tiểu thuyết khoa học viễn tưởng không phải là một thể loại xa lạ đối với độc giả Việt Nam. Trong nhiều năm trước đó, có những cuốn sách nổi tiếng đã được ra mắt như Hai vạn dặm dưới đáy biển (Jules Verne), Người truyền ký ức (Lois Lowry), Tam Thể (Lưu Từ Hân),... Các cuốn sách luôn nhận được sự quan tâm của các bạn trẻ và luôn được săn đón trên các sàn thương mại điện tử hay những ngày hội sách.

Nguyễn Minh Châu (25 tuổi, trú tại Đống Đa, Hà Nội) là một người thường xuyên dành sự chú ý cho dòng tiểu thuyết khoa học viễn tưởng và kỳ ảo. Vì tại Việt Nam, một số cuốn sách Châu muốn đọc chưa có bản dịch nên phải tìm sách nói trên Apple Podcast và một số nền tảng khác như các thư viện trực tuyến.

Châu cho biết điểm cuốn hút của cuốn sách là việc sử dụng các giả thuyết khoa học để xây dựng nên một thế giới văn học mới mẻ và kích thích trí tò mò của người đọc. Châu cảm thấy việc đọc một cuốn tiểu thuyết khoa học như khám phá một công trình đồ sộ mà phải dành nhiều tuần để nghiền ngẫm mới có thể hiểu được.

Network Effect là cuốn sách đã giành hai giải thưởng Hugo và Nebula Award cho dòng tiểu thuyết văn học. Ảnh: ComicGreatness.

Khoảng thời gian còn là du học sinh ở Australia, Châu được tiếp cận với thể loại này nhiều hơn và được bạn bè giới thiệu khá nhiều cuốn kinh điển như Neuromancer, Foundation, Borne. "Đây là một thể loại rất hay nhưng hiện nay mình thấy muốn mua một cuốn sách này khá khó, đa phần phải đặt trên Amazon hoặc phải chờ ở các tiệm sách ngoại văn, các quầy ngoại văn. Bên cạnh đó, các cuốn sách này trên sàn thương mại điện tử thường ở trong trạng thái ngừng bán", Minh Châu chia sẻ.

Vũ Như (19 tuổi, sinh viên tại Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam) cho biết: "Trước mình khá thích đọc thể loại khoa học viễn tưởng, chúng nằm trong tủ sách tuổi teen được giới thiệu trên báo Hoa học trò hoặc một số kênh về sách trên mạng xã hội. Mình từng đọc hết series Hai vạn dặm dưới đáy biển. Gần đây mình thấy dòng này bị ít đi, chỉ còn mỗi Xứ Cát là hấp dẫn".

Thể loại hấp dẫn nhưng kén người đọc

Đại diện Công ty Văn hóa và Truyền thông Nhã Nam nhận định so với nhiều thể loại tiểu thuyết khác vốn đã quen thuộc và được đón nhận từ lâu tại thị trường sách Việt Nam, tiểu thuyết khoa học viễn tưởng vẫn còn là một thể loại còn mới mẻ với độc giả trong nước. Cũng vì lẽ đó mà dòng sách này còn chưa tiếp cận được một nhóm đối tượng rộng rãi.

Thứ nhất, đối với một bộ phận bạn đọc, yếu tố về khoa học bị cho là gây khó khăn và nặng nề trong quá trình đọc, trong khi thực tế thì dòng sách này lại có cách thức truyền đạt các kiến thức khoa học rất hấp dẫn và đầy cảm hứng. Thứ hai, khác với các tiểu thuyết tới từ các nước châu Á, vốn gần gũi với văn hoá của Việt Nam, tiểu thuyết khoa học viễn tưởng thường có bối cảnh khá xa lạ, nếu như không muốn nói là hoàn toàn lạ lẫm do tác giả sáng tạo nên. Yếu tố thứ ba có thể kể đến là nhiều tựa tiểu thuyết khoa học viễn tưởng có độ dài khá lớn, hoặc đi theo bộ sách nhiều tập, thử thách sự kiên nhẫn của bạn đọc.

Tam thể, cuốn sách giành giải thưởng Hugo năm 2015 đã được dịch sang tiếng Việt. Ảnh: Netabooks.

Đại diện công ty sách Huy Hoàng lại cho rằng, tiểu thuyết khoa học viễn tưởng không hề là một thể loại kén độc giả tại thị trường Việt Nam. Nhiều cuốn từng nằm trong danh sách bán chạy của công ty. Tuy nhiên, trong thời gian tới công ty sẽ tập trung làm các thể loại sách khác như đời sống, sức khỏe nên không xuất bản tiểu thuyết khoa học viễn tưởng.

Trên một số diễn đàn, các độc giả cho rằng để chinh phục được thể loại này mọi người cần bắt đầu từ những cuốn đơn giản và không vận dụng quá nhiều giả thuyết khoa học phức tạp. Danh sách đó bao gồm: Cuộc đấu của Ender, Foundation, Bản đồ mây, The Sparrow và Thế giới mới nhiệm màu. Những chủ đề liên quan đến toán học, công nghệ máy tính, tiềm thức, mật mã là những thứ được đánh giá là các chủ đề khó có thể xuất hiện trong các cuốn tiểu thuyết khoa học viễn tưởng.

Các cuốn sách thuộc thể loại này thường giữ nhiệt khá tốt bất kể chúng khó đọc hơn so với các dòng sách khác. Chẳng hạn Thế giới mới nhiệm màu, tiểu thuyết đồ họa Animorphs thường nằm trong top 100 sách bán chạy của tháng trên website của nhà sách Fahasa. Hay Xứ Cát nhận được rất nhiều phản hồi tốt của độc giả Việt trên mạng xã hội Goodreads và được đánh giá 4,39/5 sao. Đây là một thể loại có sức hút lớn và trong tương lai một số công ty sẽ tiếp tục khai thác thêm các bản thảo.