Tôi tiếp xúc gần F0 cách đây 3 ngày và chủ động tự lấy mẫu test nhanh Covid-19. Tuy nhiên, 2 lần xét nghiệm cho kết quả khác nhau. Nguyên nhân là gì?

TS.BS Lê Nguyễn Thanh Nhàn, Bệnh viện Nhi đồng 1 (TP.HCM)

Theo kết quả một kết quả tổng hợp từ 1.695 nghiên cứu được thực hiện nhiều nơi trên thế giới, những yếu tố sau đây ảnh hưởng đến độ nhạy của kit test gồm: Vị trí lấy mẫu, điều kiện bảo quản mẫu bệnh phẩm, thời gian từ lúc bệnh khởi phát đến khi lấy mẫu, mức độ bệnh và nồng độ virus trong mẫu bệnh phẩm.

Về vị trí lấy mẫu: Cần đưa tăm bông vô trùng vào thẳng phía sau một bên mũi (không hướng lên trên), dọc theo sàn mũi tới khoan mũi hầu.

Vị trí lấy mẫu như hình sẽ có khả năng phát hiện tác nhân gây bệnh cao hơn các vị trí khác. Nếu lấy không đúng vị trí như trong hình thì tỷ lệ dương tính sẽ thấp hơn.

Mẫu sau khi lấy xong, nếu chưa thực hiện xét nghiệm ngay tại chỗ, nên được bảo quản trong điều kiện nhiệt độ 2-8 độ C trước khi được đưa về phòng xét nghiệm.

Thời gian từ lúc khởi phát đến khi lấy mẫu có ảnh hưởng lớn đến kết quả xét nghiệm. Theo nghiên cứu trên, thời gian từ khi khởi phát đến khi lấy mẫu dưới hoặc bằng 7 ngày thì độ nhạy là 86,2% (dao động 81,8-89,7).

Nếu thời gian này trên 7 ngày, độ nhạy là 70,8% (dao động 60,7-79,2). Ngoài ra, nếu vào thời điểm lấy mẫu người bệnh có triệu chứng thì khả năng test dương tính cũng cao hơn so với không triệu chứng (80,1% và 54,8%).

Nồng độ virus trong mẫu bệnh phẩm cũng là yếu tố quyết định khả năng dương tính của xét nghiệm. Cụ thể nếu nồng độ Ct<=25 thì độ nhạy là 96,4% (94,3-97,7) trong khi Ct<=30, độ nhạy là 89,5% (85,3-92,5). Tuy nhiên, nếu Ct>30 thì độ nhạy giảm còn 18,7% (12,9-26,3).

Ngoài các yếu tố trên, nếu khoảng cách giữa hai lần lấy mẫu gần nhau và cùng lấy một vị trí (một bên mũi) thì khả năng xét nghiệm dương tính cũng giảm do lượng mẫu bệnh phẩm lần 2 đã giảm.

Tóm lại, một người thực hiện xét nghiệm hai lần ở hai thời điểm khác nhau cho kết quả không đồng nhất có thể do ảnh hưởng một hay nhiều yếu tố trên.