Sau khi làm phó tổng thống dưới thời ông Barack Obama trong 8 năm, ông Joe Biden đã làm điều mà các cựu chính trị gia nổi tiếng thường làm: Thành lập tổ chức tư vấn tại một trường đại học nổi tiếng.
Tổ chức của ông Biden được gọi là Trung tâm Ngoại giao và Gắn kết Toàn cầu Penn Biden, có trụ sở chính tại Đại học Pennsylvania.
Nhưng không giống như các quan chức dân cử và các tổ chức tương tự khác, sự gắn kết của ông Biden với Trung tâm Penn Biden rất sớm đã không còn. Đến tháng 4/2019, ông là ứng cử viên cho chức tổng thống.
Vào tháng 11/2022, gần hai năm sau cuộc bầu cử, các luật sư của tổng thống đang dọn văn phòng của ông tại trung tâm thì phát hiện khoảng 10 tài liệu có ký hiệu mật. Ngày hôm sau, các tài liệu đã được chuyển đến Cơ quan Lưu trữ Quốc gia. Bộ Tư pháp hiện xem xét chúng.
Các tài liệu được tìm thấy giữa lúc ông Donald Trump - cựu tổng thống và đối thủ của ông Biden - cũng đang bị điều tra và gây tranh cãi về hàng loạt tài liệu mật bị tịch thu từ khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago của ông ở Florida.
 |
| Các tài liệu mật bị thu giữ trong cuộc khám xét của FBI vào ngày 8/8 đối với khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago của cựu Tổng thống Donald Trump. Ảnh: AP. |
Phản ứng của phe ông Trump về tình huống của ông Biden
Ông Trump và các đồng minh đã cố so sánh sự việc của ông Biden với vụ việc Mar-a-Lago một cách có chủ đích - điều hoàn toàn có thể đoán trước ngay khi tin tức vừa nổ ra.
“Khi nào FBI sẽ đột kích vào nhà của Joe Biden, thậm chí có thể là Nhà Trắng?”, ông Trump nổi giận trên nền tảng truyền thông xã hội mà ông sở hữu. “Những tài liệu này chắc chắn chưa được giải mật”, cựu tổng thống khẳng định.
Tại thời điểm này, vẫn chưa có nhiều thông tin về các tài liệu được tìm thấy tại văn phòng cũ của ông Biden ngoài những gì đội ngũ của ông công bố, nhưng có thể thấy tình huống mà 2 người vướng vào rõ ràng khó có thể so sánh theo cách mà ông Trump gợi ý.
Điểm giống nhau
Ở cấp độ cơ bản, cả hai vụ việc đều liên quan đến các hồ sơ chính thức có đánh dấu mật, được lưu giữ một cách không phù hợp sau khi ông Biden và ông Trump rời chức vụ.
Theo Đạo luật Hồ sơ Tổng thống, các hồ sơ của Nhà Trắng phải được chuyển đến Cơ quan Quản lý Hồ sơ và Lưu trữ Quốc gia. Các cá nhân thường không được phép lưu giữ tài liệu mật và các tài liệu như vậy phải được lưu trữ an toàn.
Bộ Tư pháp đang xem xét kỹ lưỡng cả hai tình huống. Trong trường hợp của ông Trump, Bộ trưởng Tư pháp Merrick B. Garland đã chỉ định công tố viên đặc biệt Jack Smith giám sát cuộc điều tra.
Trong trường hợp của ông Biden, ông Garland đã chỉ định một công tố viên do phe ông đề xuất, John R. Lausch Jr., tiến hành điều tra ban đầu nhằm xác định xem có nên chỉ định một luật sư đặc biệt hay không.
 |
| Tổng thống Joe Biden cho biết ông và đội ngũ của ông đang phối hợp toàn diện để tìm hiểu về số tài liệu mật được tìm thấy trong văn phòng cũ của ông. Ảnh: AP. |
Điểm khác
Có những lỗ hổng quan trọng trong hồ sơ công khai về cả hai, nhưng thông tin hiện có cho thấy có sự khác biệt đáng kể về cách các tài liệu được đưa ra ánh sáng, số lượng của chúng và - quan trọng nhất - cách ông Trump và ông Biden phản ứng.
Ông Trump và các trợ lý của ông đã chống lại những nỗ lực lặp đi lặp lại của chính phủ nhằm lấy lại tất cả tài liệu, trong khi các luật sư của ông Biden đã báo cáo vấn đề và Nhà Trắng cho biết họ đã hợp tác đầy đủ. Những khác biệt rõ ràng này sẽ kéo theo những hệ quả pháp lý khác nhau.
Cách thức các tài liệu mật được thu hồi trong 2 vụ việc
Theo tuyên bố từ ông Biden và đội ngũ của ông, các tài liệu được tìm thấy trong một tủ khóa và nhanh chóng được báo cáo và chuyển giao cho chính phủ.
Ngược lại, việc thu giữ các tài liệu ở Mar-a-Lago chỉ diễn ra sau một nỗ lực lâu dài của Bộ Tư pháp và Cơ quan Lưu trữ Quốc gia trong suốt 20 tháng, khi họ cố gắng đòi lại các tài liệu chính phủ mà ông Trump cố tình mang ra khỏi Nhà Trắng trước khi ông rời nhiệm sở.
Quy mô của 2 vụ việc
Nội dung, cũng như mức độ mật của các tài liệu được tìm thấy ở văn phòng cũ của ông Biden vẫn chưa rõ ràng.
Tuy nhiên, CNN hôm 10/1 trích dẫn một nguồn tin thân cận với sự việc, nói rằng trong số hồ sơ được phát hiện, có 10 tài liệu mật - chiếm “lượng nhỏ” - bao gồm các bản ghi nhớ tình báo của Mỹ và tài liệu tóm tắt về Ukraine, Iran và Anh. CBS News trích dẫn một nguồn tin khác nói rằng các tài liệu này không chứa bí mật hạt nhân.
 |
Trong khi đó, cuộc lục soát ở Mar-a-Lago của FBI đã thu được hàng chục tài liệu có đánh dấu mật. Chỉ riêng một chiếc hộp trong văn phòng của ông Trump tại đây, căn phòng nơi ông thường xuyên chiêu đãi khách, đã chứa hơn chục tài liệu.
Trong số những gì mà FBI thu được ở Mar-a-Lago, tài liệu được đánh dấu mật được tìm thấy trong ít nhất 12 hộp ở hai phòng.
Hàng nghìn trang tài liệu khác cũng được tìm thấy, nhiều trong số đó có thể thuộc loại hồ sơ tổng thống, vốn là tài sản của chính phủ Mỹ. Những hồ sơ này đã được tìm kiếm và thu hồi một cách muộn màng, và lẽ ra ông Trump không được phép lưu giữ nếu không có sự đồng ý của chính phủ.
Phản ứng của ông Biden và ông Trump về từng vụ việc
Ông Biden hôm 10/1 cho biết ông và đội ngũ đang phối hợp với các cơ quan có thẩm quyền để tìm hiểu vụ việc. “Chúng tôi đang hợp tác toàn diện trong quá trình xem xét (các tài liệu mật) và tôi hy vọng sẽ sớm hoàn thành”, ông nói, theo Reuters.
Trong khi đó, ông Trump và các trợ lý trong nhiều tháng đã trì hoãn việc trả lời các yêu cầu lặp đi lặp lại của Cơ quan Lưu trữ Quốc gia, sau đó không tuân thủ đầy đủ trát đòi hầu tòa.
Hồ sơ tòa án cũng cho rằng cảnh quay từ camera an ninh cho thấy “hồ sơ của chính phủ có thể đã được che giấu và mang ra khỏi” phòng chứa đồ ở Mar-a-Lago sau trát đòi hầu tòa.
Ông Trump đã nhiều lần công kích Cơ quan Lưu trữ Quốc gia vì thông báo cho Bộ Tư pháp về vấn đề này, đồng thời mô tả cuộc điều tra là bất hợp pháp.
Nhìn chung, tính đến thời điểm hiện tại, không có dấu hiệu nào cho thấy quy mô và tầm quan trọng của 2 sự việc là ngang hàng nhau.
Không có bằng chứng chỉ ra ông Biden hoặc đội ngũ của ông đã cố che giấu các tài liệu với Bộ Tư pháp.
 |
| Cựu Tổng thống Donald Trump nhiều lần trì hoãn trả lại và cản trở việc thu hồi hồ sơ tổng thống. Ảnh: AP. |
Không có bản tuyên thệ nào mà các luật sư của ông Biden ký vào, tuyên bố rằng tủ đồ tại Trung tâm Penn Biden không còn chứa bất kỳ tài liệu mật nào trước khi những tài liệu đó được phát hiện.
Ông Biden không nỗ lực tranh luận công khai rằng ông đã trao cho chính phủ mọi thứ họ muốn. Cũng không có dấu hiệu nào cho thấy chính phủ đang tìm kiếm những tài liệu này ngay từ đầu.
Trong khi đó, nhận xét về mũi nhọn mới nhất mà ông Trump hướng vào ông Biden, Washington Post viết: “Người ta đã quá quen thuộc với hình ảnh ông Trump nỗ lực bác bỏ những lời chỉ trích nhắm tới mình, bằng cách tuyên bố rằng các đối thủ của ông đang làm những điều tồi tệ tương đương hoặc hơn. Đây là cách tiếp cận mà ông ta đang thực hiện ở đây, và như mọi khi, đồng minh của cựu tổng thống đang lặp lại và thổi phồng nó”.
Cuốn sách đáng chú ý về Tổng thống Biden
Mục Thế giới giới thiệu cuốn sách “Joe Biden: Hành trình kéo dài năm thập kỷ” do Nhà xuất bản Thế Giới xuất bản. Sách khắc họa sự nghiệp của ông Biden tại Thượng viện, những điều đã xảy ra trong 8 năm ông đảm nhiệm vai trò phó tổng thống, lý do ông rút khỏi cuộc bầu cử năm 2016 và vì sao ông quyết định trở lại, cạnh tranh cùng ông Donald Trump.
Độc giả có thể xem thêm tại đây.
