Ngày 21/11, sau khi VKSND Hà Nội công bố cáo trạng, ông Lương Văn Hóa (65 tuổi, cựu Tổng giám đốc Công ty CP Dược phẩm Cửu Long) và Cao Minh Quang (cựu Thứ trưởng Bộ Y tế) được HĐXX thẩm vấn về vụ "biển thủ" 3,8 triệu USD xảy ra tại Bộ Y tế, Dược Cửu Long và các đơn vị liên quan.
Giữ lại tiền để cứu công ty
Theo cáo buộc, đầu năm 2006, Bộ Y tế đặt hàng mua thuốc của Công ty Dược Cửu Long và giảm từ 13 triệu viên còn 5 triệu viên thuốc Oseltamivir với tổng giá trị giao dịch là hơn 145 tỷ đồng. Sau đó, ông Hóa chỉ đạo Ngô Hữu Hiếu Nghĩa (cựu Giám đốc Xuất nhập khẩu Chi nhánh TP.HCM) đàm phán với Công ty Mambo ký hợp đồng mua 525 kg nguyên liệu Oseltamivir với giá 17.500 USD/kg. Tổng giá trị hợp đồng là hơn 9,1 triệu USD.
Giữa tháng 4/2006, cựu Phó tổng giám đốc Dược phẩm Cửu Long Nguyễn Thanh Tòng (đã chết) lập hồ sơ chuyển tiền tạm ứng, thanh toán cho Công ty Mambo hơn 5,2 triệu USD. Còn lại trên 3,8 triệu USD được trả chậm trong 6 tháng từ ngày nhận hàng.
 |
| Bị cáo Lương Văn Hóa bị truy tố 10-15 năm tù. Ảnh: TTXVN. |
Ông Hóa muốn giữ số tiền trên 3,8 triệu USD để sử dụng cho Dược Cửu Long nên không báo cáo Bộ Y tế về việc điều chỉnh giá trị hợp đồng. Để hợp thức hóa khoản tiền này, ông Hóa đã họp HĐQT để điều chỉnh một số thông tin trước khi công bố cho cơ quan kiểm toán. Sau đó, bị cáo ký báo cáo tài chính năm 2010, thể hiện Dược Cửu Long không phải trả cho Công ty Mambo hơn 3,8 triệu USD.
"Bị cáo đứng đây là biết bị cáo có lỗi, VKS có đủ chứng cứ truy tố thì bị cáo chịu trách nhiệm. Bị cáo không che giấu những gì mình sai", ông Hóa phân trần.
Theo lời khai của cựu Tổng giám đốc Dược Cửu Long, năm 2005 là thời điểm đặc biệt khó khăn của các doanh nghiệp, lãi suất ngân hàng hơn 20% trong khi Dược Cửu Long là doanh nghiệp Nhà nước có vốn ít, nên phải vay ngân hàng.
Nói về cáo buộc giữ lại hơn 3,8 triệu USD mà không báo cáo Bộ Y tế, ông Hóa cho rằng các bị cáo sử dụng số tiền này như một dạng chiếm dụng vốn của khách hàng để giải cứu trong lúc phải trả lãi ngân hàng cao. Sau đó, bị cáo chỉ đạo cấp dưới hạch toán tiền trên vào phần giảm giá hàng hóa trong các năm 2006-2008.
"Mục đích giữ lại hơn 3,8 triệu USD không báo lại Bộ Y tế do thời điểm đó, công ty khó khăn về vốn, lãi suất ngân hàng cao nên Dược Cửu Long giữ lại để cứu công ty", cựu tổng giám đốc Dược Cửu Long trình bày.
Cũng theo ông Hóa, bị cáo biết rõ khoản tiền trên là của ngân sách Nhà nước. Song bị cáo cho rằng mình cùng công ty giữ lại số tiền này sau khi Dược Cửu Long đã giao hết hàng có nghiệm thu.
Ông Cao Minh Quang nhận trách nhiệm
Trả lời HĐXX chiều cùng ngày, cựu Thứ trưởng Cao Minh Quang cho biết trong quyết định thành lập Ban quản lý phòng chống cúm A (H5N1) năm 2005, có nội dung ghi rõ ban này hoạt động dưới sự chỉ đạo của Bộ trưởng Y tế hoặc Thứ trưởng quản lý y tế dự phòng.
“Bị cáo nghĩ việc quản lý tài chính là của bộ phận khác”, ông Quang nói và khai sau khi có chỉ đạo Bộ Y tế và Bộ Tài chính kiểm tra tình hình mua, sử dụng thuốc Tamiflu, nguyên liệu và sản xuất thuốc, bị cáo hiểu rằng đây là yêu cầu kiểm tra toàn diện kế hoạch phòng chống dịch cúm, không chỉ có việc sản xuất thuốc.
Tháng 11/2008, ông Quang ký quyết định thành lập Đoàn kiểm tra liên ngành Y tế - Tài chính để kiểm tra tình hình mua, sử dụng thuốc, nguyên liệu và sản xuất thuốc. Theo bị cáo, nhiệm vụ của đoàn là kiểm tra việc thực thi các hợp đồng của các công ty, trong đó có Dược Cửu Long.
“Sau khi đoàn kiểm tra về, họ có báo cáo nhưng nội dung rất rộng, bị cáo nhớ phần tài chính của Công ty Dược phẩm Cửu Long có được báo cáo về số tiền 3,8 triệu USD”, ông Quang trần tình.
 |
| Cựu Thứ trưởng Bộ Y tế Cao Minh Quang tại tòa. Ảnh: TTXVN. |
Bị cáo Quang cho rằng lúc đó, ông chưa có chỉ đạo gì thêm mà chỉ nhận được kiến nghị từ Bộ Tài chính về việc kiểm tra nội dung xoay quanh số tiền 3,8 triệu USD. Ông Quang cho rằng trong báo cáo của đoàn kiểm tra gửi lãnh đạo bộ, phần chính không đề cập đến nội dung về số tiền 3,8 triệu USD Dược phẩm Cửu Long chưa thanh toán cho nhà cung cấp.
“Bị cáo không trực tiếp kiểm tra số tiền đó”, ông Quang phân trần. “Vậy tại sao bị cáo không yêu cầu Cục Quản lý dược báo cáo?”. Trả lời chủ tọa, cựu Thứ trưởng Cao Minh Quang thừa nhận đây là thiếu sót của bị cáo.
Ông Quang lý giải khi Bộ Tài chính có văn bản kiến nghị kiểm tra số tiền trên, bị cáo cũng không yêu cầu các đơn vị kiểm tra. Ông Quang cho rằng phần việc này đã có bộ phận khác đảm nhiệm, còn bản thân bị cáo không được báo cáo và tham gia từ đầu.
Ngoài ra, trong quá trình chỉ đạo Cục Quản lý Dược liên quan hợp đồng mua thuốc của Công ty Dược Cửu Long, bị cáo do tin tưởng cấp dưới nên không kiểm tra, rà soát. “Bị cáo thấy mình có một phần trách nhiệm, nhưng sai sót, khuyết điểm này không phải nguyên nhân trực tiếp để Công ty Dược Cửu Long giữ lại tiền, mà do công ty cố tình che giấu, lập lờ hồ sơ”, ông Cao Minh Quang trình bày.
Cùng trả lời thẩm vấn, đại diện Bộ Y tế cho biết số tiền đã thanh toán cho Công ty dược Cửu Long tại hợp đồng mua thuốc là tiền ngân sách Nhà nước. Hiện Bộ Y tế đã thanh toán đầy đủ cho phía công ty. Trong khi đó, đại diện Dược phẩm Cửu Long nêu quan điểm họ sẵn sàng phối hợp với tòa án giải quyết sự việc theo hướng thượng tôn pháp luật.
2 cuốn sách giúp hiểu rõ hơn về luật hình sự
1. Bộ luật Hình sự (sửa đổi, bổ sung năm 2017) đề cập các điều luật về đấu tranh phòng ngừa và chống tội phạm; bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, tổ chức.
2. 55 cặp tội danh dễ nhầm lẫn trong Bộ luật Hình sự giúp tìm ra những điểm mấu chốt mang tính bản chất để phân biệt tội danh này với tội danh khác.
