Hôm 5/5, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cho biết Nga đang có hàng tỷ rupee trong các ngân hàng Ấn Độ nhưng chưa thể sử dụng. Ông thừa nhận "đó là một vấn đề".

"Chúng ta cần tiêu số tiền này. Nhưng để làm được điều đó, số rupee này cần phải được chuyển sang một loại tiền tệ khác. Vấn đề vẫn đang được thảo luận", ông Lavrov nói với báo giới tại bang Goa (Ấn Độ), bên lề cuộc họp của Tổ chức Hợp tác Thượng Hải.

Theo dữ liệu của Bộ Thương mại và Công nghiệp, trong 11 tháng đầu năm tài chính 2022-2023, xuất khẩu từ Ấn Độ sang Nga đã giảm 11,6% xuống còn 2,8 tỷ USD, còn nhập khẩu tăng gấp 5 lần lên 41,56 tỷ USD.

Nhập khẩu tăng lên nhờ các nhà máy lọc dầu của Ấn Độ tranh thủ mua dầu thô giá rẻ từ Nga. Phương Tây đã quay lưng với các lô hàng của Nga sau khi Moscow phát động cuộc chiến ở Ukraine.

Chúng ta cần tiêu số tiền này. Nhưng để làm được điều đó, số rupee này cần phải được chuyển sang một loại tiền tệ khác. Vấn đề vẫn đang được thảo luận

Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov

Theo công ty dữ liệu Vortexa, nhập khẩu dầu thô Nga vào Ấn Độ đã đạt kỷ lục 1,68 triệu thùng/ngày trong tháng trước, tăng gấp 6 lần so với cùng kỳ năm ngoái.

Ban đầu, Điện Kremlin muốn khuyến khích Ấn Độ dùng ruble và rupee trong các giao dịch giữa 2 nước. Ngân hàng Nga đã bị phương Tây áp lệnh trừng phạt và loại khỏi hệ thống thanh toán quốc tế SWIFT.

Tuy nhiên, sự biến động lớn của ruble sau chiến sự khiến mọi kế hoạch về cơ chế rupee - ruble trong hoạt động nhập khẩu dầu thô đã bị hủy bỏ. Ấn Độ hiện vẫn làm ngơ với những áp lực từ phía Mỹ trong việc hạn chế giao thương với Nga.

Theo ông Alexander Knobe - Giám đốc Viện Kinh tế Quốc tế và Tài chính tại Bộ Phát triển Kinh tế Nga, tình trạng mất cân đối về thương mại dẫn tới hàng chục tỷ USD tiền của Nga bị đóng băng ở Ấn Độ.

"Tình hình trở nên nghiêm trọng hơn do thâm hụt thương mại của Ấn Độ thường cao, khiến cơ hội đạt thỏa thuận thanh toán bù trừ với nước thứ 3 càng giảm đi", ông nói thêm.

Xuất khẩu từ Nga sang Ấn Độ tăng gấp 5 lần lên 41,56 tỷ USD, nhờ các nhà máy lọc dầu của Ấn Độ tranh thủ mua dầu thô giá rẻ của Nga. Ảnh: Bloomberg.

Nga cũng là nước cung cấp vũ khí và thiết bị quân sự lớn nhất của Ấn Độ. Dù vậy, hoạt động này đã chững lại do thiếu cơ chế thanh toán không vi phạm lệnh trừng phạt của Mỹ.

Các giao dịch nhập khẩu khoảng 2 tỷ USD vũ khí từ Nga của Ấn Độ vẫn bị đình trệ trong khoảng một năm. Bởi New Delhi không thể trả USD do lo ngại về việc vi phạm lệnh trừng phạt, còn Nga không muốn chấp nhận thanh toán bằng rupee.

Các hãng lọc dầu Ấn Độ đến nay vẫn nỗ lực thanh toán cho Nga bằng cách sử dụng dirham UAE, ruble và rupee. Nếu áp dụng giá bán dưới 60 USD/thùng, những giao dịch này sẽ không vi phạm các hạn chế từ phía phương Tây.

Ấn Độ tăng cường mua dầu thô giá rẻ từ Nga trong vòng một năm qua, sau khi Moscow phát động cuộc chiến ở Ukraine. Ảnh: Reuters.

Trên thực tế, các ngân hàng Ấn Độ đã mở tài khoản vostro đặc biệt tại những nhà băng của Nga như Sberbank và VTB Bank. Hành động này nhằm hỗ trợ giao thương bằng rupee và duy trì dòng chảy dầu thô.

Tài khoản vostro là tài khoản tiền gửi không kỳ hạn được giữ bởi một ngân hàng nước ngoài.

Hôm 28/4, Thống đốc Ngân hàng Trung ương Nga Elvira Nabiullina cũng cho biết những hạn chế về tiền tệ hiện nay khiến các hãng xuất khẩu Nga gặp khó trong việc chuyển doanh thu bằng rupee về nước.