Đừng ban phát lòng tốt một cách vô nghĩa

Tôi lại kể câu chuyện của một người bạn. Cô làm việc trong ngành chứng khoán, trông có vẻ rất dịu dàng, nhưng đằng sau nét dịu dàng lại ẩn giấu sự cứng rắn.

Chẳng hạn, theo tôi biết, trước đây khi cho em gái ở Melbourne vay tiền mua xe, trước tiên cô cũng giúp em gái lên sẵn kế hoạch hoàn trả, nói với em gái lúc nào nên đổi công việc mới, sau đó lúc nào bắt đầu để dành tiền, rồi lúc nào bắt đầu trả nợ.

Cô cho rằng như vậy vừa giúp được em gái, vừa thúc đẩy em gái trưởng thành. Ban đầu, có lẽ một vài đồng nghiệp, bạn học hoặc bạn bè thân thuộc cảm thấy con người cô quá đỗi dửng dưng và lý trí, không thoải mái cho lắm, có người thậm chí cho rằng cô cư xử có phần quá “lạnh lùng”.

Tuy nhiên, theo tôi quan sát được, cô làm vậy là rất đúng. Bao nhiêu năm qua, tuy cô cũng từ chối yêu cầu của vài người, nhưng các mối quan hệ vẫn rất tốt.

Tốt bụng nhưng cần hiểu biết và tỉnh táo. Ảnh: BBC.

Người bên cạnh cảm thấy cô là một người đáng tin cậy, bởi vậy khi thật sự gặp phải chuyện khó khăn đều muốn nhờ cô giúp đỡ.

Kết quả như thế hoàn toàn khác với gia đình mà tôi quen nói trên, luôn tốt bụng giúp người nhưng tốn sức mà không thu được kết quả tốt. Bạn có thể tốt bụng, song đừng ban phát lòng tốt một cách vô nghĩa.

Nếu được năm tháng trui rèn thêm vài phần sắc sảo, bạn sẽ đối nhân xử thế thành thục hơn, sống ung dung hơn. Thấu hiểu việc đó, nên tôi mong có thật nhiều người tốt bụng biết tỉnh táo hơn về vấn đề lòng tốt.

Nếu không, khi thật sự gặp chuyện, chúng ta đành chịu ấm ức và tổn thương. Vì trên đời này có quá nhiều “lòng tốt IQ thấp” khiến tôi muốn phê bình.

Ví như “lòng tốt” thiếu thường thức - Bà cụ hàng xóm hảo tâm giới thiệu đủ “phương thuốc dân gian” chưa được nghiệm chứng cho người bệnh, người nhân từ thả con rùa cạn vào ao nước trong công viên để phóng sinh…

Ví như “lòng tốt” cưỡng ép đối phương theo kiểu ràng buộc đạo đức - Mã Vân giàu nứt đố đổ vách, thì ông ta nên quyên vài trăm triệu cho xx! Chẳng qua chỉ va quệt một tí vào chiếc xe xịn của ông ta thôi mà, ông ta lắm tiền như thế thì không nên bắt chủ xe đạp đền tiền.

Ví như “lòng tốt” không thông cảm cho bên bị hại mà chỉ thông cảm cho kẻ yếu - Bạn có một người bạn cùng phòng vốn được nuông chiều, xưa nay chưa từng làm việc nhà, vứt rác bừa bãi, bạn không nhịn được nổi cáu, liền có người khuyên bạn phải khoan dung một chút.

Ví như “tốt bụng” kiểu xuê xoa, viện cớ “chỉ muốn tốt cho bạn” - Chồng rượu chè cờ bạc, lại còn gia trưởng, một hôm anh ta “ăn phở”, vậy mà có người khuyên vợ “Tốt xấu gì cũng là vợ chồng, vẫn nên tha thứ cho anh ấy một lần”.

Tốt bụng giúp đỡ một cách vô tội vạ mà lại chuốc lấy hiệu quả ngược. Ảnh: Stylish.

Ví như “tốt bụng” giúp đỡ một cách vô tội vạ mà lại chuốc lấy hiệu quả ngược - “Thăng gạo ơn, đấu gạo thù” (Thành ngữ Trung Quốc, có nghĩa là nếu bạn dành cho người khác sự giúp đỡ rất nhỏ vào lúc nguy nan, người đó sẽ cảm kích bạn. Nhưng nếu sự giúp đỡ quá lớn, khiến người đó trở nên ỷ lại, một khi ngừng giúp đỡ, ngược lại sẽ khiến người đó oán hận.)

Nếu bạn không muốn nói thẳng ngay từ đầu, kết quả liên tục cho họ hàng vay tiền giúp họ vượt qua khó khăn, song khi đòi nợ lại bị họ thù ghét. Vân vân…

Thế nào là lòng tốt?

Tôi không thể đưa ra một định nghĩa nào cho lòng tốt, nhưng tôi muốn nói, tốt bụng hay không, bạn phải tự học cách lựa chọn, phải biết rằng:

"Chúng ta không sống để thỏa hiệp, bạn nhượng bộ càng nhiều, không gian hít thở càng hẹp; cuộc sống cũng không phải để xuê xoa, bạn càng nhún mình, hạnh phúc sẽ càng xa.

Bạn không cần đặt mình ở vị trí quá thấp. Thứ thuộc về bạn, phải tích cực giành lấy; thứ không thuộc về bạn, hãy quyết đoán từ bỏ.

Chuyện không muốn làm, không cần phải ép bản thân; chuyện đã nhịn từ lâu, không cần phải tiếp tục nhịn hết lần này đến lần khác. Đừng để người khác chà đạp giới hạn của bạn nữa.

Một mực nhường nhịn hoặc lấy lòng, đó không phải là tốt bụng mà chỉ là thái độ nhu nhược bạn không muốn thừa nhận.

Cũng chớ u mê làm những “việc thiện” mà người khác không thích, không cảm kích, bản thân bạn làm không tốt, cũng không thích làm. Chỉ có thẳng lưng lên, thế giới mới cho bạn những thứ thuộc về bạn.

Nếu cuộc sống của bạn chỉ là nhìn mặt lựa ý thiên hạ, sau đó thỏa mãn với sự tạm bợ được chăng hay chớ trước mắt.

Nếu người xung quanh luôn phớt lờ sự tồn tại của bạn, nếu bạn chỉ được công nhận nhờ hy sinh bản thân để giúp người khác toại nguyện, thì hãy ghi nhớ một câu mà tôi muốn nói với bạn: "Bạn nên tốt bụng, nhưng cứng rắn".