Theo Financial Times, chính quyền Trung Quốc muốn chia tách Alipay, siêu ứng dụng hơn 1 tỷ người dùng thuộc Ant Group của tỷ phú Jack Ma. Các cơ quan quản lý Trung Quốc yêu cầu tập đoàn fintech (công nghệ tài chính) của Jack Ma tái cơ cấu triệt để, tạo ra một ứng dụng riêng cho hoạt động kinh doanh cho vay siêu lợi nhuận của công ty.

Trước đó, các nhà quản lý đã ra lệnh cho Ant tách 2 mảng kinh doanh cho vay - Huabei (hoạt động giống thẻ tín dụng truyền thống) và Jiebei (cho vay những khoản vay nhỏ không cần bảo đảm) - khỏi phần còn lại trong mảng dịch vụ tài chính.

Tập đoàn fintech của ông Ma cũng phải đưa cổ đông bên ngoài vào.

Gã khổng lồ fintech của tỷ phú Jack Ma bị các cơ quan quản lý Trung Quốc yêu cầu tái cơ cấu. Ảnh: Financial Times.

Chấm dứt độc quyền

Hiện, các quan chức muốn 2 mảng kinh doanh trên tách ra thành một ứng dụng riêng. Theo kế hoạch, Ant cũng phải chuyển dữ liệu người dùng cho một liên doanh chấm điểm tín dụng do nhà nước góp vốn. Những dữ liệu người dùng này vốn được Ant sử dụng để làm cơ sở cho các quyết định cho vay.

"Chính quyền Trung Quốc cho rằng sức mạnh độc quyền của các công ty công nghệ lớn đến từ quyền kiểm soát dữ liệu. Họ muốn chấm dứt điều đó", một nguồn tin của Financial Times chia sẻ.

Động thái này có thể kìm hãm hoạt động kinh doanh cho vay của Ant. Sự phát triển vượt bậc của Huabei và Jiebei đã góp phần thúc đẩy kế hoạch IPO (phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng) của gã khổng lồ fintech hồi năm ngoái.

Vào nửa đầu năm 2020, CreditTech - bao gồm cả Huabei và Jiebei - đóng góp vào 39% doanh thu của tập đoàn, lần đầu vượt mảng xử lý thanh toán, vốn là hoạt động chính của Ant.

Năm ngoái, CreditTech chiếm tới 10% khoản cho vay tiêu dùng không thế chấp của đất nước 1,4 tỷ dân. Quy mô của Huabei và Jiebei gây ngạc nhiên cho những nhà chức trách vốn đã lo ngại về việc vay nặng lãi và rủi ro tài chính.

Alipay, siêu ứng dụng hơn 1 tỷ người dùng thuộc sở hữu của Ant Group của tỷ phú Jack Ma. Ảnh: Nikkei Asian Review.

Giá cổ phiếu của Alibaba lao dốc 5,9% trong phiên giao dịch hôm 13/9 trên sàn Hong Kong. Chỉ số Hang Seng Tech - theo dõi các tập đoàn công nghệ lớn nhất Trung Quốc niêm yết tại Hong Kong - đã lao dốc 3,4%.

Nguồn tin của Financial Times cho biết Ant đấu tranh với các nhà quản lý để giành quyền kiểm soát trong liên doanh mới. Tuy nhiên, theo thỏa thuận đã đạt được, những công ty quốc doanh tại tỉnh Chiết Giang (nơi Ant đặt trụ sở) - bao gồm Zhejiang Tourism Investment Group - sẽ nắm giữ phần lớn cổ phần.

Theo nguồn tin, chính quyền tỉnh đã yêu cầu Ant thúc đẩy các tập đoàn quốc doanh địa phương trở thành đối tác mới của tập đoàn.

"Với sự tin tưởng lẫn nhau của Ant và Zhejiang, tập đoàn fintech vẫn sẽ có tiếng nói trong cách thức hoạt động của liên doanh mới", một cựu quan chức tại Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PoBC) bình luận.

"Tuy nhiên, với liên doanh mới, Ant cũng sẽ phải lắng nghe các bên khác khi đưa ra quyết định quan trọng", người này nói thêm.

Nguy cơ mất quyền kiểm soát

Nguồn tin của Financial Times cho biết trong thời gian tới, tập đoàn của ông Ma vẫn sẽ lèo lái liên doanh mới. "Zhejiang Tourism Investment Group biết những gì về việc chấm điểm tín dụng? Không gì cả", nguồn tin này nói.

Tuy nhiên, các giám đốc điều hành của Ant vẫn lo ngại về khả năng mất quyền kiểm soát trong tương lai. Theo Reuters, Ant Group và Zhejiang Tourism Group sẽ nắm 35% cổ phần mỗi bên. Các công ty quốc doanh và tư nhân khác giữ phần nhỏ hơn.

Liên doanh mới sẽ xin giấy phép chấm điểm tín dụng người tiêu dùng. PoBC chỉ cấp 3 loại giấy phép, tất cả đều dành cho các hoạt động do nhà nước quản lý. Điều đó từng ngăn Ant kiếm tiền từ kho dữ liệu khổng lồ mà công ty thu thập được.

Tuy nhiên, theo kế hoạch đang được cân nhắc, Ant sẽ mất khả năng đánh giá độc lập mức độ tín nhiệm của người vay.

Với liên doanh mới, Ant sẽ phải lắng nghe các bên khác khi đưa ra quyết định quan trọng

Một cựu quan chức tại PoBC

Trong tương lai, yêu cầu vay của người dùng Alipay sẽ được chuyển đến liên doanh chấm điểm tín dụng mới, trước khi tới ứng dụng cho vay Huabei và Jiebay để cấp tín dụng.

Ở thời điểm hiện tại, quá trình trên được tích hợp hoàn toàn trong Alipay và Ant. Theo bản cáo bạch IPO, điều này cho phép họ "đưa ra quyết định cho vay chỉ trong vòng vài giây".

Ant sẽ không phải công ty cho vay trực tuyến duy nhất của Trung Quốc bị ảnh hưởng bởi những quy định mới. Mùa hè này, PBoC tuyên bố với các công ty trong ngành rằng những quyết định cho vay phải được thực hiện dựa trên dữ liệu từ một công ty chấm điểm tín dụng đã được phê duyệt, thay vì dữ liệu độc quyền.

Theo một giám đốc điều hành cấp cao trong ngành, quyết định trên sẽ làm giảm tỷ suất lợi nhuận của các công ty cho vay trực tuyến. Bởi họ không thể tận dụng dữ liệu của riêng mình để ra quyết định cho vay.